مسائل قانونی، اخلاقی و حرفه ای در مشاوره خانواده
(Couples, Marriage, and Family Counseling)
منحصر به فرد و متفاوت با سایر گونه‌های مشاوره است. زیرا مبتنی بر آماده‌سازی و غنی‌سازی است.
بخش اول : مسائل اخلاقی در مشاوره خانواده
بخش دوم :مسائل قانونی در مشاوره خانواده
بخش سوم :مسائل حرفه ای و تخصصی در مشاوره خانواده
مشاوره خانواده، مشاوره زوج‌ها، ازدواج و خانواده
بخش اول
انجمن درمان ازدواج و خانواده آمریکا (AAMFT) بزرگ‌ترین سازمان حمایت از مشاوره تخصصی زوج ، ازدواج و خانواده می‌باشد. این سازمان اولین آیین نامه اخلاقی در حیطه مشاوره زوج ها ازدواج و خانواده را در سال ۱۹۶۲ ایجاد کرد و در طول زمان تغییر و تحولی یافته تا به بهترین نحو به نیازهای مشاوران و مراجعان‌شان پاسخ گوید. این آیین‌نامه مرز بین رفتارهای منجر به درمان و رفتارهای زیان‌بخش برای مشاور یا مراجعان را مشخص می‌کند. در این مقاله سعی شده است از اطلاعات این آیین‌نامه استفاده شود.
۱) روابط چندگانه Multiple relationships
رابطه چندگانه را میتوان ارتباط مشاور با مراجع زوج خانواده یا نظارت شونده خارج از رابطه درمانی یا نظارت یا نقش دوگانه مشاور یا ناظر با یک شخص تعریف کرد.
روابط چند گانه، بحث انگیزترین آیین نامه اخلاقی (AAMFT) که به تازگی در ادبیات این مبحث به خود اختصاص می‌دهد، در این آیین نامه غالباً هیچ‌گونه توصیه یا اخطار روشنی وجود ندارد بلکه به متخصصان اخطار داده می‌شود که چنین روابطی نباید بهره‌جویانه باشد. البته گفتنی است که تحقیقات اندکی به بررسی این موضوع پرداخته‌اند که آیا روابط دوگانه غیرجنسی واقعا برای مراجعان و متخصصان مضرند و آیین‌نامه بیشتر مبتنی بر فرض است تا شواهد تجربی عینی.
عدم روابط چندگانه ماهیت آرمانی دارد زیرا عمل به آن در برخی محیط‌ها و شرایط بسیار دشوار است. نمونه محیط هایی که در آن اجتناب از وظایف دوگانه یا روابط چندگانه دشوار است شامل مشاوره در مناطق روستایی یا جوامع کوچک است. مثلاً مراجع تنها دندانپزشک شهر است و هر یک از آن‌ها تنها متخصصان آن جامعه هستند.
موارد دیگر در محیط دانشگاهی دانشجو در حین رابطه درمانی، دانشجوی مشاور خود در انتخاب یک واحد درسی شده ویا در یک پژوهش علمی، مجبور به همکاری با مشاور خود شده است.
۲) صداقت علمی
نکته قابل توجه در این حوزه این است که حرفه‌ی مشاوره زوج‌ها ازدواج و خانواده بر روی آماده‌سازی مشاوران شایسته تمرکز کرده است نه محققان شایسته.
بخشی از این تاکید بر روی مشاوره را می توان با این واقعیت توضیح داد که بسیاری از مشاوران مشغول در مشاوره زوج، ازدواج و خانواده در سطح کارشناسی ارشد تعلیم می‌بیند و عده کمی به دنبال مدرک دکترا می‌روند که پژوهش‌محورتر تلقی می‌شود. از این رو مشاوران اندکی در مشاوره زوج‌ها ازدواج و خانواده در پژوهش گسترده شرکت می‌کنند.
نکته اخلاقی در این زمینه را میتوان این طور بیان کرد که توصیه می‌شود:
شاغلین در این حوزه در پژوهش‌های علمی، عینی و بالینی حضور پررنگ تر داشته تا استفاده و بهره‌ی بیش‌تری از نتایج پژوهش‌ها و تحقیقات در حوزه زوج، ازدواج و خانواده داشته باشند. حائز اهمیت است که محدودیت‌های منحصربه‌فرد در انجام پژوهش‌ها در محور خانواده و ورود به مرزهای خانواده را نباید نادیده گرفت و می‌بایست مراقب داده‌ها و نتایج غیرصادقانه بود.
۳ ) شایستگی چند فرهنگی (Multicultural competence)
در دنیایی که به علت امکانات ارتباطی زیاد، مهاجرت، مسافرت و تبادلات علمی بین فرهنگی به بیشترین حد خود رسیده است خدمات به مراجعان دارای فرهنگ متفاوت با خودشان، بیش از پیش اهمیت می‌یابد.
اکنون بیش از همیشه درک می‌شود که گوناگونی فرهنگی چیزی فراتر از تفاوت در فرهنگ قومی صرف است. چه بسا در یک فرهنگ و در جایگاه اقتصادی اجتماعی متفاوت نیز این تفاوت فرهنگی دیده شود. مثلاً جایگاه اقتصادی اجتماعی بالاتر در مقابل جایگاه اقتصادی اجتماعی پایین‌تر همان فرهنگ و جامعه نیز تفاوت چشمگیری دیده می‌شود در مثال دیگر مفهوم خانواده انواع خانواده حتی در یک فرهنگ خانواده سنتی و خانواده هسته‌ای.
نمونه‌های دیگر گوناگونی در خانواده درمانی، ممکن است به جایگاه خانواده در چرخه زندگی خانواده، سن والدین، قومیت خانواده، ترجیح مذهبی، گرایش جنسی، کشور یا منطقه مبدا و انبوهی از متغیرهای دیگر مربوط باشد.
مشاوران همچنین باید موانع یا فرصت‌های منحصر به فردی را که برای گروه‌های فرهنگی متفاوت پیش می‌آید بشناسند تا به بهترین نحو خدمات ارائه دهند.
۴) فرسودگی شغلی (Burnout)
مشاوران شاغل در مشاوره خانواده، زوج، ازدواج همانند سایر مشاغل یاریگر در معرض فرسودگی شغلی قرار دارد. فرسودگی شغلی را میتوان فرسودگی بدنی، عاطفی و شناختی در اثر مطالبات شغلی تعریف کرد که ممکن است در مسخ شخصیتی و احساس کاهش موفقیت یا شکست مطلق بروز یابد.
مشاوران در این حوزه ممکن است بسته به مسائلی که غالباً در خانواده‌ها پیش می‌آیند منحصراً تحت تاثیر نوع فرسودگی شغلی به نام خستگی شفقت (Compassion fatigue) قرار گیرند.
خستگی شفقت، شبیه فرسودگی شغلی است اما ممکن است علایم مشابه استرس حادثه‌ای ثانویه داشته باشد. مسئولیت اخلاقی درمانگران این است که خود را از نظر فرسودگی شغلی و خستگی شفقت نظارت و امکان تاثیر علایم و پروتکل‌های درمانی و بهترین روش‌ها را ارزیابی کنند.
توصیه‌ها:
کنترل علائم زیر
- توانایی خود برای تعامل موفق با دیگران
- تغییر در الگوی خواب
- تغییر در خلق و خو
- فعالیت‌های بدنی
- و سایر علائم و نشانه‌های خستگی
راهکارهای مقاومت و کاهش فرسودگی:
- مشارکت در خود مراقبتی
- تعیین حد برای تعهدات زمانی
- کاهش تعداد مراجعه کنندگان
- ایجاد تعادل کار با فعالیت‌های لذت بخش
- مشاوره شخصی
- قبول کمک و حمایت همکاران
منابع
- AMFT (انجمن درمان ازدواج و خانواده آمریکا)
- مبانی زوج، ازدواج و خانواده_کاپوتزی
چتری امن برای خانواده
مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است. کلینیک نیلوفرآبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد.
لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌های مختلف روانشناسی عرضه می شود .
همچنین به استحضار می‌رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانشناسی ، روانپزشکی ، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی ، زوج، مشاوره خانواده و گروهی رسیدگی می‌شود.
نیلوفر آبی ، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.
