طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی چیست و درمان آن چگونه است؟

طرحواره درمانی یا به عبارت بهتر شناخت درمانی متمرکز بر طرحواره، یک رویکرد سازمان دهی شده برای درمان است که بهترین مورد برای شناسی رفتاری افراد و روانکاوی آنها است. درمان طرحواره محور نتایج بسیاری در شناخت افراد برای اصلاح الگوهای منفی است که در کودکی یا در مدت زمان طولانی در آنها نهادینه شده است.

مدل طرحواره محور توسط دکتر جف یانگ به همراه همکاران آن خلق شده است، البته مدل اولیه طرحواره نیز توسط دکتر ژان پیاژه با عنوان نظریه «رشد شناختی و تحول شناختی» مطرح شده بود. 

در طرحی که مجموعه دکتر یانگ ایجاد کرده اند، آنها با بررسی بر روی تعدادی از افراد متوجه شوند که افراد بر اساس رفتار شناختی، با استانداردهای موجود رفتاری بسیار فاصله دارند. همچنین گروه دکتر یانگ دریافتند اکثر افراد دارای الگوهای قدیمی در رفتار، تفکر و احساس هستند که به علت وجود الگوهای قدیمی نهادینه شدن و سرسخت است. 

همچنین این گروه تحقیقاتی تصمیم گرفتند تمرکز آن بر مواردی باشد که با شناخت الگوهای قدیمی (از کودکی تا برزرگسالی در آنها نهادینه شده است) یا همان طرحواره ها بتوانند به افراد کمک کنند تا آنها را بهتر بررسی کرده و برای اصلاح این نوع تله های زندگی گامی موثر بردارند. 

طرحواره چیست؟

در روانشناسی «طرحواره ها» الگوهای تفکری هستند که ذهن برای سازماندهی و درک اطلاعاتی که دریافت می کنند، ایجاد می کند. بنابراین چه انتظاری از این تجربه، فرد، موقعیت دارید؟ شما می توانید یک طرحواره را به عنوان نوعی «میانبر ذهن» ببینید. گویی ذهن شما الگوهایی را با مواردی می‌سازد که در انتظار پر شدن هستند. اما طرحواره‌ها، هر چقدر هم که برای کمک به شما در مسیریابی در دنیای پیچیده مفید باشند، جنبه‌های منفی خود را دارند.

چرا انسان ها در کودکی به طرحواره‌ها نیاز دارند؟ افراد باید از کودکی تا بزرگسالی بیاموزند که چگونه با انسان بودن رفتار کنند، چگونه همه چیزهایی را که در اطراف خود می‌بینند، معنا کنند و چگونه جایگاه خود را در محیط‌هایی که در آن هستند، پیدا کنند، به همه این موارد طرحواره گفته می شود. طرح‌واره‌ها نوعی سازگاری ذهنی هستند. یک ایده ساده از طرحواره این است که کودک باید یاد بگیرد که میوه قرمز و گرد یک سیب است. 

سپس یک خوردنی دیگر مثل گوجه فرنگی می ببیند که با طرحواره سیب مطابقت دارد. کودک آن را می چشد؛ ولی مزه آن با سیب فرق دارد. بنابراین او تصمیم می گیرد که باید یک سیب خاص با دانه های بیشتر باشد. بعد به کودک توضیح داده می شود که آن خوردنی جدید یک گوجه‌فرنگی است و طرحواره جدیدی شکل می گیرد. تمام این موارد و برخورد با اشیای مختلف در کودکی شکل می گیرد.

همچنین نوع رفتار با افراد مختلف در کودکی شکل می گیرد و طرحواره آنها براساس موردی که برای کودکی تعریف می شود، به وجود می آید.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله رشد هیجانی پیشنهاد می شود.

طرح واره درمانی نیلوفر آبی

چگونگی طرحواره درمانی

طرحواره هایی که در درمان مورد هدف قرار می گیرند، الگوهای بادوام و خودشکسته ای هستند که معمولاً در اوایل زندگی شروع می شوند. این الگوها متشکل از افکار و احساسات منفی یا ناکارآمد هستند که تکرار و تشریح شده اند و موانعی را برای دستیابی به اهداف و برآورده شدن نیازهای فرد ایجاد می کنند.

چند مورد از الگوهای نامناسب و منفی عبارت است از: «من اصلا فردی محبوبی نیستم»، «من همشه شکست می خورم»، «من اولویت کسی نیستم»، «برای کسی مهم نیستم»، «من کی می میرم»، «همسرم از من جدا می شود»، «من توانایی برآورده کردن آرزوهایم را ندارم»، «من اصلا آدم خوب نیستم»، «من خیلی بی مسئولیت هستم»، «من گناهکارم»، «همیشه من مقصرم» و…

با توجه به اینکه اکثر طرحواره ها در ابتدای زندگی (نوزادی یا کودکی) افراد شکل می گیرند؛ ولی این احتمال نیز وجود دارد که در سن بزرگسالی یک الگو در ذهن فرد ایجاد شود. سپس با استفاده از الگوهای نامناسب یا به علت رفتار اطرافیان، در وجود فرد نهادینه خواهد شد. 

در نهایت طرحواره درمانی برای اصلاح الگوهای رفتاری منفی و نادرست مطرح شده تا به افراد مختلف که دارای این نوع الگوهای رفتاری که موجب ناهنجاری های رفتاری اساسی می شوند، کمک کند و الگوهای رفتاری مثبت و مناسب جایگزین آنها شود. 

آشنایی با انواع طرحواره

طرحواره درمانی شامل سه مرحله است. نخستین مرحله شناسایی رفتاری است که در آن الگوهای رفتاری بررسی می شوند. به این صورت در جلسات اولیه با استفاده از پرسشنامه‌های مختلف، الگوهای نامناسب شناسایی خواهد شد. سپس با آگاهی از نوع الگوهای رفتاری و مرحله اصلاح الگویی شروع می شود که در آن به بیمار توضیح داده شده و دارای چه نوع طرحواره ای است. بعد به ویراهکارهایی ارائه خواهد شد که با توجه به آن باید کارهایی را انجام دهد تا بتواند طرحواره را اصلاح کند. سپس با همکاری و تلاش خود بیماری اصلاح الگوی انجام می شود و الگوهای مثبت و مناسب جایگزین آن خواهد شد. 

  • رها شدن یا ناپایداری (AB)

عدم ثبات و فردی مطمئن نبودن در این طرحواره بسیار است. به این صورت که شامل این احساس می شود که افراد نمی توانند به ارائه حمایت عاطفی، ارتباط، قدرت یا محافظت عملی ادامه دهند؛ زیرا از نظر عاطفی ناپایدار و غیرقابل پیش بینی هستند (مانند پرخاشگری ناخواسته همراه با عصبانیت شدید)، غیرقابل اعتماد یا به طور نامنظم حضور دارند.

  • بی اعتمادی یا سوءاستفاده (MA)

این توقع که دیگران صدمه بزنند، سوءاستفاده کنند، تحقیر کنند، تقلب کنند، دروغ بگویند، دستکاری کنند یا از آنها سوء استفاده کنند. معمولاً متضمن این تصور است که آسیب عمدی یا ناشی از سهل انگاری ناموجه و شدید است. ممکن است این حس را شامل شود که فرد همیشه در مقایسه با دیگران فریب خورده و احساس ناامنی همواره با او باشد.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله روانشناسی رشد پیشنهاد می شود.

مشاوره درمانی نیلوفر آبی
  • محرومیت عاطفی (ED)

تصور اینکه از حمایت عاطفی به اندازه کافی برخوردار نیستند. به این صورت که همواره مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفتند و هیچ کسی نسبت به آن همدلی نداشته است. همچنین احساس می کنند که هیچ گوش شنوایی در هیچ برهه از زمان برای آنها وجود ندارد. این نوع افراد نمی توانند به کسی محبت داشته باشند و باور دارند که هیچ کسی از او راهنمایی نخواهد گرفت و مورد مشورت قرار نمی گیرند. 

  • نقص یا  شرم (DS) 

حس نقص در همه زمینه ها، آدمی خوبی نبودن و مورد علاقه دیگران نبودن و ارزش کافی نداشتن و همواره مورد حقارت یا تحقیر واقع شدن از جنبه های مهم این نوع طرحواره است یا اینکه اگر با دیگران ارتباط برقرار کند، برای دیگران دوست داشتنی نخواهد بود و مورد پذیرش نخواهند بود.

خودآگاهی، مقایسه و ناامنی در مقابل دیگران همراه با شرم وجود خواهد داشت، ممکن است این عیوب شخصی (مانند خودخواه بودن، پرخاشگری و عصبانت بدون دلیل) یا عیوب عمومی (مثل نداشتن ظاهر مطلوب و به نوعی هنجارشکن اجتماعی) باشند.

  • انزوای اجتماعی یا بیگانگی (SI)

احساس تنهایی بسیار زیاد، به صورتی که در هیچ زمینه نمی توان با دیگران ارتباط برقرار کرد و جزو هیچ گروهی از جامعه محسوب نشود.

  • وابستگی یا بی کفایتی (DI)

در این مورد افراد توانایی انجام کارهای روزمره به صورت صحیح و کامل بدون کمک بزرگ تر را ندارند یا به علت کاهش اعتماد به نفس تصور می‌کنند که نمی توانند این کار را انجام دهند. 

  • سندروم ابتلا به همه بیماری های غیرقابل درمان و حوادث عاطفی و اجتماعی فجیع (VH)

به محض شنیدن وجود هر بیماری در اطرافیان، ترس از ابتلا به آن بیماری در خود را داشتن، جزو خصوصیات بارز این نوع طرحواره است. برای مثال ترس از ایست قلبی، بیماری های غیرقابل درمان مانند ایدز، سرطان و هپاتیت و ترس از حوادثی عاطفی مانند شکست عشق و حوادثی اجتماعی مانند سقوط هواپیما یا زلزله در این طرحواره به شدت مشاهده می شود. 

درهم تنیدگی یا خودتوسعه نیافته (EM)

وابستگی بسیار شدید عاطفی به والدین یا یکی از افراد سرپرست و یا دیگر نزدیکان، در حدی که استقلال اجتماعی و فردی نخواهند داشت. به صورتی که در نبود آن شخص، قادر به ادامه زندگی نخواهد بود و زندگی برای او پوچ و بی معنا خواهد بود. 

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله موانع ازدواج جوانان پیشنهاد می شود.

طرح واره درمانی فردی نیلوفر آبی
  • شکست (FA)

در این نوع طرحواره فرد در تمام زمینه های زندگی مانند تحصیل، شغل و ازدواج شکست خورده و تصور خود نیز چیزی جز شکست نخواهد بود و خود را نسبت اطرافیان و همسالان خود فردی شکست خورده می داند. چنین فرد با ویژگی های ذکر شده، خود را فردی کند ذهن و بدون استعداد تلقی می کند که ریشه در کودکی او دارد. 

حق یا عظمت (ET)

اعتقاد به اینکه از افراد دیگر برتری دارد. این نوع رفتار به علت برخورداری فرد از امکانات بالا از کودکی تا دوران بزرگسالی است و اعتماد به نفس بالایی آن به علت القای برتری از سوی بزرگسالان به وی نشات می گیرد. برخی دیگر از افرادی که شامل این طرحواره هستند که باور دارند که همیشه نسبت به دیگران حق بیشتری دارند و توجهی به این خواسته که منطقی یا غیر منطقی است، توجهی ندارند و همواره می خواهند که تسلط امور در دست خود بگیرند. 

این نوع افراد بدون توجه به نیاز و خواسته های دیگران اعمال قدرت می کنند. 

  • خودکنترلی ناکافی یا خودانضباطی (IS)

در این نوع طرحواره فرد به شدت به خود سخت می گیرد و همواره در حال انکار دردهای خود است. همچنین دچار خود انظباطی و خود کنترلی شدید است. در زمان بروز مشکلات و حوادث نیز همواره خود را مقصر می دانند و بیش از حد به دیگران محبت می کند و در جهت جلب رضایت همگان تلاش بسیار دارد. 

  • تسلیم (SB)

تسلیم در برابر خواسته های دیگران و اجازه کنترل از سوی اطراف برای جلوگیری از عصبانت یا طردد شدن از سوی آن در این نوع طرحواره بسیار وجود دارد. به این صورت که تسلیم دو شکل متفاوت دارد.

 الف) نادیده گرفتن نیازها و خواسته های شخصی

ب) ابزار نکردن عواطف و خواسته های خود و سرکوب عصبانت و خشم فردی

در نهایت تسلیم بیش از حد منجر به بروز رفتارهای غیر معمول مانند مصرف مواد مخدر، نوشیدنی های الکلی، روان پریشی و ناآرامی می شود.

  • ایثار و از خودگذشتی بیش از حد (SS)

محبت بیشتر از حد و برآوردن تمام نیازهای اطرافیان بدون توجه به نیازهای خود، تنها برای کسب رضایت اطرافیان، یکی از مواردی که در این نوع طرحواره وجود دارد. این نوع افراد با این سعی در برطرف کردن نیازها دیگران دارند، بدون آنکه بدانند آنها هیچ ارزشی برای محبتشان قائل نیستند و آن را تنها وظیفه می دانند. گاهی این نوع رفتار به علت احساسات شدید فرد در هم نوع دوستی و ایجاد ارتباط با دیگران و نیاز به محبت بروز می‌کنند. 

افرادی که در این نوع طرحواره قرار می گیرند، اغلب آسیب پذیر و سرخورده می شوند و همواره ناراحت هستند که کسی به آنها توجهی ندارد. 

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله خودت را بشناس پیشنهاد می شود.

طرح واره درمانی زوجین نیلوفر آبی
  • تایید طلبی یا جلب توجه

انجام هر کاری به علت جلب توجه دیگران و تایید آنها، طرحواره ای است که از کودکی در نهان افراد قرار داده می شود. به این صورت که برای انجام هر کاری نیاز به تایید بزرگ تر ها دارند و در زمانی از سوی بزرگ تر مورد توجه قرار نمی گیرند، سرخورده خواهد شد. بنابراین این ویژگی در بزرگسالی همراه آنها خواهد بود. این نوع افراد همواره با افزایش منبع درآمد، موقعیت اجتماعی مناسب و موارد دیگر سعی در جلب توجه و تایید از سوی دیگران دارند و در اکثر اوقات رضایت شخصی از خود ندارند. 

  • منفی گرایی یا بدبینی مفرط (NP)

توجه و تمرکز دائمی بر موارد منفی مانند شکست در شغل و زندگی شخصی، مرگ، بیماری، طلاق، خیانت و عدم توجه به موارد مثبت زندگی جزو ویژگی های افراطی این طرحواره است. بر همین اساس افراد همواره از انجام کارهای مختلف هراس دارند؛ زیرا می پندارند که شکست می خورند و معمولا این اتفاق برای آنها می افتد و منجر به شکست می شود؛ زیرا آنها به این مورد باور دارند. 

  • بازداری عاطفی (EI)

در این طرحواره، افراد به علت عدم پذیرش از سوی اطرافیان یا کنترل خود از بروز احساساتشان جلوگیری می کنند. این احساسات می تواند از نوع منفی یا مثبت باشد. برخی از بازداری های عاطفی شامل موارد زیر می شود. 

1) کنترل عصبانیت و خشم

2)  کنترل هیجان های مثبت و منفی 

3) عدم ابراز احساسات مختلف با اطرافیان حتی در مواقع بحرانی

4) عدم توجه به احساسات و تصمیم گیری عاقلانه و منطقی به دور از هر گونه احساسات

  • استانداردهای افراطی یا بیش از حد بحرانی

استفاده از اصول و قوانین مشخص در تمام موقعیت های زندگی به صورت افراطی و آزار دهنده، از مشخصات اصلی این نوع طرحواره است. کمال گرایی و انجام تمام کارها به بهترین نحوه ممکن جزو خصوصیات افرادی است که افراطی گرایی بالایی در رعایت استاندارها دارند. زندگی با این نوع افراد بسیار سخت است و آنها با چنین رفتار افراطی به زندگی شخصی و مشترک خود به ویژه در موضوعاتی مانند سلامت، آرامش روانی، اعتماد به نفس و شغل خود آسیب جدی وارد می کنند.  

استانداردهای افراد افراطی عبارت است از:

1) تمرکز بر جزییات، انظباطی شخصی و فردی و محیط زندگی بالا، ایده آل گرا

2) پایبندی و اعتقادات بسیار محکم از لحاظ فرهنگی، اجتماعی و مذهبی

3) تعهد بسیار زیاد به کار و شغل و تلاش برای انجام آن بالاتر از حد توان

  • تنبیه (PU)

باور زیاد بر این مورد که برای هر اشتباهی باید مجازات در نظر گرفته شود. بنابراین در برابر هر گونه اشتباهی، واکنشی مانند عصبانت، پرخاشگری همراه با تنبیه برای خود یا دیگران را مجاز می دانند. این گونه افراد در هیچ زمینه به بخشش در هنگام بروز اشتباهات از سوی خود یا دیگران را شایسته نمی دانند که در مقابل این نوع رفتار، مهربانی و همدلی جای در دل آنها نخواهد داشت. 

با توجه به ارائه انواع طرحواره ها و آشنایی کامل شما کاربران گرامی با آنها، پیشنهاد می شود برای شناخت نوع طرحواره رفتاری خود و درمان آن، به مرکز خدمات روانشناسی نیلوفر آبی، تحت نظارت دکتر روانشناس خانم باقرزاده مراجعه کنید.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از طریق لینک زیر با این مرکز در تماس باشید.

آشنایی با انواع طرحواره

آشنایی با انواع طرحواره در روانشناسی

چگونه قرار گرفتن در یک طرز فکر یا چارچوب ذهنی خاص را توصیف می کنید که مجموعه ای از احساسات خود را دارد. برخی تجربیات باعث ایجاد یک ذهنیت در شما می شوند. احساس می کنید که اعتماد به نفس بالایی دارید یا در کاری که انجام می‌دهید، آنقدر دلسرد شده‌اید که حس چندانی برای انجام آن ندارید، مثل اینکه هر کاری که انجام می‌دهید، با شکست روبه رو می شود یا نزدیکان شما هرگز به چیزی که نیاز دارید، توجه نمی‌کنند. این نوع احساسات و بروز این رفتارها همه نمونه هایی از انواع طرحواره هستند. همه افراد می توانند به نوعی با این ذهنیت ها و حالات ناشی از آنها ارتباط برقرار کنند و معتقد هستند که این طرحواره ها ریشه در تجربه اولیه کودکی دارد.

طرحواره چیست؟

طرحواره ها شخصیت افراد را شکل می دهند، به این معنا که ممکن است تعداد انگشت شماری از نشانه های آن را داشته باشید که در طول زندگی همراه شما باشند. همچنین آنها چالش‌هایی هستند که شما برای غلبه بر آنها تلاش می کنید. افرادی که در زندگی شما هستند، ممکن است شما را به این سمت سوق دهند تا متوجه شوید این نوع رفتارها را دارید یا خودتان پیامی را از مواجهه با چالش های تکراری یکسان در زمینه های مختلف دریافت کنید.

به طور کلی 18 نوع طرحواره وجود دارد، در ادامه انواع طرحواره توضیح داده خواهد شد. در هنگام مراجعه به روانشناس با تجربه طرحواره درمانی، از شما خواسته می شود که فهرستی از سوالات را پاسخ دهید تا براساس آن بررسی شود که کدام طرحواره‌ بیشترین تأثیر را در زندگی شما دارد. وقتی طرحواره خود را بشناسید، خواهید فهمید که احتمالاً چه تعارضاتی با کار و روابط دارید و خودتان را چگونه می بینید.

بنیانگذار طرحواره درمانی، جفری یانگ و همکارانش طرحواره ها را این گونه توصیف می کنند: «یک موضوع یا الگوی فراگیر گسترده شامل خاطرات، احساسات، شناخت ها و احساسات بدنی در مورد خود و روابط فرد با دیگران است. اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ایجاد می‌شوند و در طول زندگی فرد بروز می کنند و تا حد قابل توجهی ناکارآمد هستند».

یانگ در ابتدا از آن به عنوان «طرحواره های ناسازگار اولیه» یاد می کرد؛ اما در حال حاضر روانشناسان برای انواع طرحواره اصطلاح «ناسازگارانه» را استفاده نمی کنند؛ زیرا از نظر آنها انواع طرحواره ها دارای مزایا و معایب هستند و شخصیت افراد را شکل می دهند.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله طرحواره درمانی پیشنهاد می شود.

طرحواره درمانی

انواع طرحواره

1- طرحواره رها شدن یا ناپایداری

بی ثباتی یا غیرقابل اعتماد بودن آنهایی که برای پشتیبانی و اتصال در دسترس هستند. شامل این احساس می شود که افراد مهم نمی توانند به ارائه حمایت عاطفی، ارتباط، قدرت یا محافظت عملی ادامه دهند؛ زیرا از نظر عاطفی ناپایدار و غیرقابل پیش بینی هستند (مانند طغیان عصبانیت)، غیرقابل اعتماد یا به طور نامنظم حضور دارند؛ زیرا آنها به زودی خواهند مرد یا به این دلیل که بیمار را به نفع کسی بهتر رها می کنند.

2- طرحواره بی اعتمادی یا سوءاستفاده

این توقع که دیگران به آنها صدمه می زنند، سوءاستفاده می کنند، تحقیر می کنند، تقلب می کنند، دروغ می گویند یا از آنها سوءاستفاده می کنند. معمولاً این تصورات موجب آسیب عمدی یا ناشی از سهل انگاری ناموجه و شدید می شود. همچنین این حس را به وجود می آورد که فرد همیشه در مقایسه با دیگران فریب خورده یا به پایان خوبی نخواهند رسید.

3- طرحواره محرومیت عاطفی یا هیجانی

انتظار اینکه میل شخص برای درجات عادی از حمایت عاطفی به اندازه کافی توسط دیگران برآورده نمی شود. سه شکل عمده محرومیت عبارت است از:

  • محرومیت از تربیت: عدم توجه، محبت، گرمی یا همراهی
  • محرومیت از همدلی: فقدان درک، گوش دادن، خودافشایی یا اشتراک متقابل احساسات دیگران
  • محرومیت از حفاظت: عدم قدرت، جهت یا راهنمایی دیگران

4- طرحواره نقص یا شرم

احساس ناقص بودن، بد بودن، ناخواسته بودن، حقارت یا بی اعتبار بودن از جنبه های مهم این نوع طرحواره است یا اینکه اگر در معرض ارتباط با دیگران قرار گیرد، برای آنها قابل دوست داشتنی نخواهد بود. ممکن است شامل حساسیت مفرط به انتقاد، طرد و سرزنش باشد. خودآگاهی، مقایسه و ناامنی در اطراف دیگران یا احساس شرم نسبت به عیوب درک شده خود از نشانه های طرحواره نقص است. همچنین احتمال دارد که این موارد خصوصی (مانند خودخواهی، انگیزه های عصبانیت، تمایلات جنسی غیرقابل قبول) یا عمومی (مثلاً ظاهر نامطلوب، ناهنجاری اجتماعی) باشند.

5- طرحواره انزوای اجتماعی یا بیگانگی

این احساس که فرد منزوی است، با اطرافیان ارتباطی ندارد و عضوی از هیچ گروه یا جامعه ای نیست.

6- طرحواره وابستگی یا بی کفایتی

اعتقاد به اینکه فرد قادر به انجام مسئولیت های روزمره خود به شیوه ای شایسته و بدون کمک قابل توجه دیگران نیست (مانند مراقبت از خود، حل مشکلات روزانه، قضاوت درست، انجام وظایف جدید، تصمیم گیری خوب). اغلب این نوع طرحواره به عنوان درماندگی نشان داده می شود و به طرحواره درمانی نیاز است..

7- طرحواره آسیب پذیری در برابر آسیب یا بیماری

ترس اغراق آمیز از اینکه فاجعه ای قریب الوقوع در هر زمانی رخ دهد و فرد نتواند از آن جلوگیری کند. ترس بر یک یا چند مورد از موارد زیر متمرکز است:

  • فجایع پزشکی: مثل حملات قلبی، ایدز و…
  • فجایع عاطفی: دیوانه شدن و…
  • فجایع خارجی: مانند فروریختن آسانسورها، قربانی شدن توسط جنایتکاران، سقوط هواپیما، زلزله و…

8- طرحواره درهم تنیدگی یا خود توسعه نیافته

درگیر شدن بیش از حد عاطفی و نزدیکی با یک یا چند فرد مهم (اغلب والدین)، به قیمت فردیت کامل یا رشد عادی اجتماعی است. گروهی که در این طرحواره قرار می گیرند، اغلب دارای این باور هستند که حداقل یکی از افراد درگیر نمی تواند بدون حمایت مداوم دیگری زنده بماند یا خوشحال باشد. همچنین ممکن است شامل احساس خفه شدن یا آمیختگی با دیگران یا هویت فردی ناکافی باشد. اغلب به عنوان احساس پوچی و دست و پا زدن، نداشتن جهت یا در موارد شدید زیر سوال بردن وجود خود تجربه می شود.

9- طرحواره شکست در دستیابی

این باور که فرد در زمینه های موفقیت (مانند مدرسه، شغل، ورزش و غیره) شکست خورده است، ناگزیر شکست خواهد خورد یا اساساً نسبت به همسالان خود موفق نخواهد بود. اغلب شامل این باور است که فرد احمق، بی استعداد، نادان، وضعیت بد و شایستگی کمتری نسبت به دیگران دارد.

10- طرحواره حق (یا خودشیفتگی)

اعتقاد به اینکه نسبت به اطرافیان خود برتری دارد. همچنین برخوردار از حقوق و امتیازات ویژه یا به قواعد متقابلی که تعامل اجتماعی عادی را هدایت می کند، مقید نباشند. اغلب شامل اصرار بر این است که فرد می تواند هر کاری را که می‌خواهد، انجام دهد، صرف نظر از اینکه چه چیزی واقع‌بینانه است، چه چیزی معقول است یا چه هزینه‌ای برای دیگران هزینه دارد. یا تمرکز اغراق‌آمیز بر برتری (مثلاً موفق‌ترین، مشهورترین، ثروتمندترین)، دارد، برای دستیابی به قدرت یا کنترل (نه در درجه اول برای توجه یا تأیید).

گاهی اوقات شامل رقابت بیش از حد نسبت به دیگران یا تسلط بر آنها می شود (ابراز قدرت، تحمیل دیدگاه خود، یا کنترل رفتار دیگران در راستای خواسته های خود بدون همدلی یا نگرانی برای نیازها یا احساسات دیگران).

11- طرحواره خودکنترلی ناکافی (یا خودانضباطی)

دشواری فراگیر یا امتناع از اعمال خودکنترلی کافی و تحمل ناامیدی برای رسیدن به اهداف شخصی یا مهار بیان بیش از حد احساسات و انگیزه های خود از ویژگی های مهم این نوع طرحواره است. در شکل خفیف‌تر آن، بیمار با تاکید اغراق‌آمیز بر ناراحتی اجتنابی مراجعه می‌کند.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله رابطه عاطفی پیشنهاد می شود.

خدمات مشاوره نیلوفر آبی

تشخیص نوع طرحواره توسط روانپزشک به عنوان راهی برای بهبود رفتار  انجام می شود؛ زیرا آنها می دانند که با وجود آنها همه نیازهای عاطفی اصلی شما برآورده نمی شوند. هدف طرحواره‌ درمانی بهبود عملکرد افراد در شرایط بحرانی است، به این علت که در دوران بزرگسالی به موانعی برای موفقیت و تحقق تبدیل می شوند.

یکی از مواردی که در مرکز خدمات مشاوره روانشناسی نیلوفر آبی وجود دارد، رسیدن به نقطه ای در درمان است که با صراحت می تواند به مراجعه‌کنندگان بگوید: «بله، شما می توانید همه چیز را داشته باشید» منظور این است که می تواند جنبه‌های ناکارآمد طرحواره‌های شما (اغلب منجر به اضطراب یا افسردگی و ناامیدی از اهداف می‌شود) را مهار کند و در عین حال شما را با مزایای آنها مانند دیگر گرا بودن، سخت‌کوشی بودن، پایبندی آشنا کند.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از طریق لینک زیر با این مرکز در تماس باشید.

رشد هیجانی

رشد هیجانی چیست؟

روانشناسان در تعریف و تبیین هیجان1 از شیوه های مختلف یاری گرفته اند. در نتیجه دیدگاهی به نام رشد هیجانی، به وجود آمد. سروف در ۱۹۹۷، هیجان را واکنش های ذهنی به تجارب مربوط به تغییرات فیزیولوژیک و رفتاری تعریف کرده است.

به‌ نظر لیپر (۱۹۷۰) هیجان ها با ایجاد تغییرات فیزیولوژیک و رفتارهای سازمان یافته به فرد کمک می‌کنند تا وی بتواند در مواقع لازم به انجام واکنش‌های ضروری مبادرت ورزد.

اکثر این تعاریف زنجیره ای از چهار مولفه اساسی را بیان می کنند:

۱) محرک هایی که به بروز واکنش منجر می شود.

۲) احساسات، تجارب آگاهانه مثبت یا منفی که از آنها اطلاع می یابیم.

۳) انگیختگی فیزیولوژیایی که از ترشح هورمون ها توسط غدد داخلی حاصل می شود.

۴) پاسخ رفتاری به هیجان ها

به عبارتی هیجانات با هدایت و تنظیم رفتارها، نیازهای حفاظتی را برآورده می سازند.

تمامی انسان های بهنجار از توانایی احساس هیجانات برخوردارند، اما افراد از نظر تعداد موارد احساس یک هیجان به خصوص، از نظر رویدادهایی که آن را ایجاد می‌کنند و تظاهرات جسمانی مانند تغییر در ضربان قلب که بروز می دهند و از این نظر که در نتیجه آن هیجان چگونه عمل می کند، با هم تفاوت دارند. ممکن است کودکی به سادگی عصبانی شود؛ ولی دیگری چنین نباشد.

همچنین فرهنگ بر احساس افراد درباره یک موقعیت و ادراک آنها از هیجان هایشان تاثیرگذار است. برای مثال در برخی از فرهنگ های آسیایی2 که در آنها بر سازگاری اجتماعی تاکید می‌شود، ابراز خشونت و عصبانیت نکوهش شده و شرم و حیا اهمیت بسیاری دارد. 

در حالی که در فرهنگ اروپایی در اغلب موارد وضعیت برعکس است، به این معنا که با تاکید بر فرد گرایی3 ابراز  خویشتن4 ابراز وجود و عزت نفس تاکید می شود (اقتباس از کول، بروچی و تا مانگ ۲۰۰۲).

از آنجا که هیجان‌ها ماهیتی ذهنی دارند؛ اما مطالعه آنها دشوار است، پژوهشگران درباره تعداد هیجان های موجود، زمان بروز آنها، تعریف و انگیزه های آنها و حتی درباره ماهیت یک هیجان خاص اتفاق نظر ندارند.

خلاصه آنکه خزانه هیجانات اولیه، ماهیتی جهانشمول دارند؛ اما در نحوه ابراز آنها تفاوت های فردی و فرهنگی به چشم می خورد.

در این مقاله قصد داریم به تعریف انواع هیجان، عوامل ایجادکننده و علائم رفتاری هر هیجان و شیوه صحیح ابراز آنها و تاثیرات اجتماعی هر یک از آنها بپردازیم.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله روانشناسی رشد چیست؟ پیشنهاد می شود.

هیجانات

کارکردهای هیجانی

هیجان ها در هدایت و تنظیم رفتار انسان کارکردهای محافظتی متعددی دارند.

۱) کارکرد هیجان در روابط اجتماعی:  بیان نیازها مقاصد تمایلات و اخذ پاسخ از طرف مقابل این کارکرد ارتباطی هسته اصلی رشد روابط اجتماعی را تشکیل می دهد و برای اطفالی که در برآوردن نیازهای اساسی خرده بزرگسال متکی هستند، اهمیت خاصی دارد.

2) کارکرد محافظتی و انطباقی: هیجان ها یی که مربوط به هیجان های مانند ترس (فرار از خطر)، خشم (انتقال پیام به دیگران که نشان می دهد مشکلی وجود دارد)، موجب  بسیج قوا و اعمال و رفتارهای خود مراقبتی فرد در مواقع ضروری است. این نوع هیجانات انطباقی، تضمین بقا هستند.

۳) علاقه و برانگیختگی: کارکرد سوم که به هیجان هایی چون علاقه و برانگیختگی تعلق دارد، این است که چنین هیجان هایی سبب بررسی و مکاشفه محیط اطراف و به تبع آن باعث یادگیری می شود که به نوبه خود سبب محافظت و تداوم زندگی فرد می گردد. 

لیپر (۱۹۷۰) برای تعریف هیجان از تعریف انگیزشی استفاده می کند.

4) تاثیر در رشد اجتماعی ـ اخلاقی: این کارکرد با آگاهی از خطا بودن و تجربه احساس گناه در موارد خدشه دار شدن «درستکاری» شکل می گیرد.

انواع هیجانات

هیجانات اصلی (اولیه)

این هیجانات کاملا ذاتی هستند و با ما به دنیا می آیند و جهانشمول هستند. برای بقای زندگی ما و مراقبت از خود لازم و ضروری هستند. اکمن (۱۹۷۲) معتقد است مردم در سراسر جهان از طریق بیان چهره ای شش هیجان اصلی شادی، اندوه، خشم، حیرت، نفرت و ترس را از یکدیگر تمیز می‌دهند.

ایزارد (۱۹۸۰- ۱۹۷۷) چهار مورد هیجانات اصلی شامل ترس، تعجب، خوشحالی و اندوه را  بیان می کند.در تحقیقات بعدی و به علت موفقیت محدود در افتراق هیجانات اصلی از طریق چهره، هیجانات اولیه به دو دسته درماندگی و رغبت طبقه بندی شدند.

لویس (۱۹۹۷) بر اساس یک  الگوی نظری  بیان می کند که کودکان اندکی پس از تولد نشانه هایی از رضایت خاطر، علاقه مندی و پریشانی را که بسیار مبهم هستند، بروز می دهند. بعد به شش هیجان واقعی تر مانند شادی، تعجب، غم، تنفر و در نهایت خشم و ترس دیده می شوند که قابلیت تمایز خواهند داشت. این نوع هیجانات در ۶ ماه نخست زندگی ظاهر می شود.

هیجانات پیچیده (ثانویه)

انسان در مراحل رشد در ارتباط با محیط، شرایط تربیتی و تجارب زندگی هیجانات دیگری را تجربه خواهد کرد که به آنها هیجانات ثانویه گفته می‌شود. همچنین به این فرایند رشد هیجاتی گفته می شود‌.

به نظر می رسد که ظهور و بروز این نوع هیجان ها به رسش مغز و رشد شناختی وابسته باشند. هیجانات پیچیده شامل دو طبقه  هیجان های خود هوشیار و خود ارزیابانه می شوند.

۱) هیجانات خود ـ هوشیار: این دسته از هیجانات پس از خود آگاهی شکل می گیرند. یعنی پس از رسیدن به درک و شناختی از اینکه هویتی مشخص دارد و از دنیای پیرامون خود جدا و متفاوت است (هیجاناتی مانند خجالت، همدلی، حسادت).

به نظر می رسد این هیجانات بین ۱۵ تا ۲۴ ماهگی و همزمان با دوره بازنمایی ذهنی پیاژه شکل می گیرند.

۲) هیجانات خود ـ ارزیابانه: به موازات کسب خود آگاهی (معیارها، قواعد و اهداف خود) و افزایش دانش طفل درباره معیارها و قواعد و اهداف مورد قبول جامعه، هیجان های خود ارزیابانه شکل می گیرد.

این تفکیک و شناخت در حدود ۳ سالگی ممکن می شود. در این سن به بعد طفل نتواند به ارزیابی اندیشه ها، برنامه ها، خواسته ها و رفتارهای خود با توجه به ارزش ها و باورهایی که از نظر جامعه مقبول است، بپردازد (هیجاناتی مانند غرور، شرم و گناه).

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله خودت را بشناس پیشنهاد می شود.

انواع هیجان

رشد هیجانی چیست؟

رشد هیجانی را می توان فرایندی نظامدار دانست که در آن هیجان های پیچیده از هیجان های ساده تر پدید می آیند.

لزوم و اهمیت شناخت هیجانات

این اهمیت از دو وجه قابلیت بررسی دارد.

الف) شناخت هیجانات خود

شناخت انواع هیجانات و توان تمایز بین آنها در خود به فرد در جهت خود مراقبتی، درخواست کمک از دیگران در زندگی اجتماعی، رفع نیازها و رسیدن به آرامش درونی کمک شایانی خواهد کرد‌. چه بسا که اگر فرد شناخت و درک درستی از هیجان و احساسی که در حال تجربه کردن آن است، نداشته باشد و از مهارت کافی برای ابراز و آشکار کردن آن برخوردار نباشد.‌ 

موجب ایجاد سوءتفاهم، تنش مضاعف، برطرف نشدن نیاز یا تحریف و انکار هیجان شده و همه اینها دست به دست هم داده تا اوضاع روانی و احوال دورنی او مخدوش و مخاطره آمیز شود.

ب) شناخت هیجانات در دیگری

از سویی اگر فرد شناخت درستی از هیجانات خود نداشته باشد، عدم توانایی شناخت و تفسیر صحیح هیجان ها و احساسات دیگران امری بدیهی خواهد بود. 

از آنجایی که انسان و هیجانات او بسیار پیچیده هستند و چه بسا افرادی که به هیجانات خود آگاه و مسلط هستند، قادر به درک کامل از هیجانات دیگران نباشند و نباید وجود این حقیقت را که افراد در همه موارد به تشخیص صحیح هیجان ها قادر نیستند، انکار کرد. 

این روند به معنی آن است که آنچه دیگران می گویند، فکر می کنند و انجام می دهند، ممکن است در معرض سوءبرداشت قرار گیرد. مطالعات نشان می دهند که توانایی بیان و تفسیر صحیح پاسخ ها در طی دوره کودکی  ایجاد و تقویت می شود ‌(استرایر۱۹۹۳).

کودکان و بزرگسالان رشد نیافته در توانایی خود برای تفسیر چگونگی احساس دیگران اغراق می کنند، ولی با افزایش سن، تقویت و آموزش مناسب  انتظار می رود که توانایی فرد برای شناخت هیجانات خود و دیگران و شیوه صحیح و صادقانه آنها و در نظر گرفتن بیش از یک واکنش هیجانی احتمالی از سوی دیگران، قدرت سازش افزایش یافته و احتمال سوءبرداشت و سوءتفاهم و عدم سازگاری کاهش یابد.

در ادامه به تعریف خشم، بیان مولفه ها، عوامل ایجادکننده، علائم رفتاری هر هیجان و شیوه صحیح ابراز آنها و تاثیرات اجتماعی آن بپردازیم.

خشم

 این هیجان احساسی درونی است که در واکنش با ناآرامی ایجاد می‌شود. در زندگی روزمره عوامل زیادی وجود دارد مانند بی عدالتی ها، ناکامی ها، تبعیض ها، آسیب رساندن ها که ما را خشمگین می کند.

مشکل وجود این هیجان در دورن ما نیست، بلکه مسئله اصلی شناخت این هیجان، نحوه ابراز و شیوه کنترل میزان بیش از حد آن است.

مؤلفه های های هیجان خشم

خشم دارای سه جز فیزیولوژیکی، شناختی و رفتاری است.

  • علائم خشم فیزیولوژیکی
  • بالا رفتن ضربان قلب
  • افزایش فشار خون
  • انرژی زیاد در دست ها
  • منقبض شدن عضلات بدن
  • و…

علائم خشم شناختی

  • اشتغال ذهنی به حرف یا رفتاری که موجب خشم فرد شده است.
  • مرور و تمرکز بر بی عدالتی و آسیب هایی که دیده است.
  • نشخوار ذهنی منفی، خودگویی های
  • متضاد و درگیر با خود

علائم خشم رفتاری

این علامت با اصطلاح پرخاشگری بیشتر شناخته می شود و با میل به حمله و آسیب دیده می شود.

این میل به سه  شکل کلامی و غیر کلامی و ترکیب هر دو (کلامی و غیرکلامی) اتفاق می افتد .

کلامی: مانند فحاشی، توهین، تحقیر و …

غیر کلامی: مانند دست درازی، برخورد فیزیکی به فرد یا به اشیا، پرتاب اشیا و…

هر سه این حالت ها هم معطوف به خود و هم معطوف به دیگری وجود دارد.

معطوف  به خود مانند (خود زنی یا فحاشی به خود)  معطوف به دیگری مانند (خشونت کلامی و غیرکلامی به اشخاص یا اشیا)

اگر این علائم را در خود می بینید یا کسی به شما هشدار داده که علائم خشم در شما غیرعادی و غیرمتعارف است، حتما برای متعادل و متعارف کردن آن به روانشناس مراجعه کنید؛ زیرا در بین چند هیجان اصلی، خشم هیجانی پر قدرت است و می تواند بسیار خطرناک و آسیب رسان باشد.

پاورقی

1- Emotions (Emotione)             

2- Social harmony

3- Self – expression

4- Self- assertion

برخی واژه های مربوط به هیجانات

شادی، غم، خشنودی، خشمگینی، آرام، هراسان، رنجیده، مغرور، مطمئن، مشتاق، مضطرب، تنهایی، امیدوار راحت، ناراحت، حسود، ناامید، بی علاقه، شیفته، بی حوصله، متعجب، عصبانی

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله بیان صفات خود پیشنهاد می شود.

خندیدن

چتری امن برای خانواده

مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است. کلینیک نیلوفرآبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد.

لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌های مختلف روانشناسی عرضه می‌شود.

همچنین به استحضار می‌رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانشناسی، روانپزشکی، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی، زوج، خانواده و گروهی رسیدگی می‌شود.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

معرفی کتاب روانشناسی

معرفی کتاب روانشناسی

معرفی کتاب، یک از راهبردهای درمانی من برای کمک مداوم به مراجعینم است.
وقتی کتابی به آنها معرفی می کنم، به منزله معرفی یک نماینده از خودم در کنار و در منزل آنهاست.

تاثیر خواندن کتاب بر ذهن افراد

هرچند ممکن است نماینده کاملی نباشد؛ ولی حتما نماینده مفیدی خواهد بود و این روزها با مراجعانی دیدار داشتم که متاسفانه سرزندگی و شادی و حس موفقیتشان را در دیگران جستجو می کنند (همسر، فرزند و حتی خانواده همسر!!! چنین انتظاری چرا؟؟)

و چقدر نگرانشان می شوم؛ چون مطمئن هستم با این فرمان هیچ وقت به مقصد نمی رسند هیچ، تمام انرژی خود را از دست می دهند.
به اصطلاح باک ماشینشان هم خالی خالی می شود.
به شدت معتقدم، حس شادی درونی است، پس باید همان جا تولید شود، نه در دستان دیگران. آنها خیلی زرنگ باشند حس شادیرا در خودشان پیدا کنند، جای شکر دارد.
واقعا چطور می شود از افرادی که تعریفشان از حس رضایت و شادکامی زمین تا آسمان با ما فرق دارد، توقع داشته باشیم چیزی را که ندارند به ما هدیه بدهند؟

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله کتاب زن بودن پیشنهاد می شود.

کتاب

چتری امن برای خانواده

مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است. کلینیک نیلوفرآبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد.

لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌های مختلف روانشناسی عرضه می‌شود.

همچنین به استحضار می‌رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانشناسی، روانپزشکی، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی، زوج، خانواده و گروهی رسیدگی می‌شود.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

دنبال چی می گردی

دنبال چی می گردی؟

دنبال چی می گردی…

موفقیت تو زندگی بعضی از مراجعه کنندگان  منو یاد موشی میندازه که تو خونه یکی لونه داره.
خونه مثل کل زندگیه، موشه هم خود موفقیت.
آدمه همش میدوعه اینور و اونور دنبال اون موشه.
همسر، بچه، پدر، مادرش حتی خودش رو هم نمی بینه. گشنه، تشنه، خسته، کلافه، اصلا نمی فهمه شب و  روز چه جوری می گذره.

یکی نیست بهش بگه دنبال چی می‌ گردی؟

همه خونه رو به هم میزنه غافل از اینکه موفقیت تو لحظه لحظه خود زندگی وجود داره.
احساس خوشبختی تو لحظه های زندگی جاریه.
با همسر بودن، رشد بچه ها، نعمت وجود پدر مادر و خواهر برادر، امکاناتی که داره، همه رو از دست میده.
کل زندگی رو داره از دست میده که بعداُ زندگی کنه!!
نمی گم دنبال هدف نباشی ها، نمیگم دنبال بهتر بودن نباشی، نه.
خودتو، اطرافیانتو، لحظه هاتو حروم نکن،
آروم بگیر یه جا بشین عزیزدلم.
یه نفس راحت بکش.
یه نگاهی به دور و برت بکن.
یه چایی داغ تلخ با یه شکلات سرد شیرین بخور.
از همین آرامشی که داری لذت ببر.
با توکل به قدرت الهی انرژی بگیر،
با برنامه، آرامش، لذت و شادی، پاشید با همدیگه دنبال موفقیت هاتون بگردین…

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله مشکل اون نارضایتی از زندگیش بود! پیشنهاد می شود.

موفقیت

چتری امن برای خانواده

مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است. کلینیک نیلوفرآبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد.

لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌های مختلف روانشناسی عرضه می‌شود.

همچنین به استحضار می‌رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانشناسی، روانپزشکی، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی، زوج، خانواده و گروهی رسیدگی می‌شود.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

اثر دانینگ ـ کروگر

می‌دانید اثر دانینگ ـ کروگر چیست؟

قابل توجه همه کسانی که هرگز مشکلی در خود نمی بینند به خودشان اطمینان کامل دارند، به عبارتی عقل کل هستند، این نوع افراد باید به فهمشان شک کنند.

دانینگ ـ کروگر

اثر دانینگ ـ کروگر، نوعی سوگیری شناختی است که موجب می‌شود:

  1. افراد غیر حرفه ای به اشتباه فکر می کنند که باهوش‌تر و توانمندتر از دیگران‌اند، در حالی که واقعا این چنین نیست.
  2.  افراد حرفه‌ای، گرایش بیشتری به دست‌کم‌گرفتن شایستگی خود داشته و به اشتباه تصور می‌کنند، کاری که برای ایشان آسان است، برای دیگران نیز آسان خواهد بود.

دو دانشمند مطرح از دانشگاه کرنل؛ یعنی دیوید دانینگ و جاستین کروگر  این‌گونه نتیجه می‌گیرند: «تخمین نادرست فرد بی‌لیاقت، از اشتباه در ارزیابی خود ناشی می‌شود؛ درحالی‌که تخمین نادرست افراد بسیار با لیاقت، از اشتباه در ارزیابی دیگران نشئت می‌گیرد.»

به عبارت کاربردی تر: افراد کم استعداد فاقد توانایی لازم برای درک بی‌کفایتی خود هستند.

عدم برخورداری از خودآگاهی کافی و توانایی شناختی کم، باعث می‌شود این افراد در مورد توانمندی‌های خود دچار اشتباه شده و اغراق کنند.

درواقع اثر دانینگ ـ کروگر نوجیهی برای این مسئله است که «احمق‌ها از حماقت خود آگاهی ندارند.»

دانشمند دیگری می‌نویسد: «نادانی اغلب بیشتر از آگاهی، خودباوری را فزونی می‌دهد.»

  • لطفا، فقط خودتان را ارزیابی کنید.
  • منصفانه به دیدگاه خودتان توجه کنید.

معمولا در بررسی اختلاف نظرها و مشکلات با دیگران، به این نتیجه می رسید که من مشکلی ندارم و من اشتباهی نکردم و اون بوده که هیچی نمی دونه و اونه که اشتباه می کنه، اونه که هیچی نمی فهمه، بی‌تعارف بگم اگه در تعارضات به این نتیجه گیری می‌رسید، باید به فهم و درک خودتان شک کنید، شما قطعا نیاز به کمک دارید.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

مسائل قانونی، اخلاقی و حرفه‌ای در مشاوره خانواده

نمودارهای پرکاربرد

نمودارهای پرکاربرد

چتری امن برای خانواده

مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است. کلینیک نیلوفرآبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد.

لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌های مختلف روانشناسی عرضه می‌شود.

همچنین به استحضار می‌رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانشناسی، روانپزشکی، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی، زوج، خانواده و گروهی رسیدگی می‌شود.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

درمان خجالت در کودکان - مشاوره نیلوفر آبی

درمان خجالت در کودکان

درمان خجالت در کودکان

كودك خجالتی ، كودك “مضطربی” است كه باور دارد من بد هستم همه بد هستند و اين افراد بد اگر از بدي من آگاه شوند به من آسيب مي‌زنند. خجالت به معني عدم حرمت نفس همراه با اضطراب مي‌باشد.

تعریف خجالت

خجالت (shyness) نوعی ارزیابی منفی نسبت به خود و ترس از ارزیابی منفی دیگران و قضاوت آنهاست. کودک خجالتی در برخورد با دیگران دائما دچار استرس می شود و نگران است در نظر دیگران ضعیف و زشت به نظر برسد که این امر از اعتماد به نفس پایین او نشات می گیرد. این نکته حائز اهمیت است که نباید خجالتی بودن را با درون گرا بودن و مضطرب بودن اشتباه گرفت چرا که علائمی شبیه به هم دارند.

مقاله پیشنهادی: برخورد والدین در مواجهه با استقلال و بزرگ شدن فرزندان

درمان خجالت در کودکان - نشانه های کودک خجالتی

نشانه های کودک خجالتی

  • عدم توانایی در برقراری ارتباط با اطرافیان
  • کم حرفی و سکوت در اغلب مواقع خصوصا در مکانهای جدید و در مواجهه با افراد غریبه
  • ناتوانی از برقراری ارتباط با همسالان و دوست یابی در مدرسه
  • اجتناب از بازی های گروهی و ترجیح بازیهای فردی

ریشه های خجالت در کودکان

ژنتیک : یکی از مهمترین عوامل خجالت در کودکان عامل ژنتیک است و تحقیقات نشان داده که حدود 20 درصد از کودکان با خلق بازدارنده متولد می شوند که این خلق و خو می تواند زمینه خجالتی بودن آنها را فراهم کند.

رفتار والدین: کنترل کردن زیاد والدین و سرزنش کردن آنها بابت کارهای ریز و درشتی که انجام می دهند زمینه خجالتی بودن آنها را فراهم می کند. این امر سبب می شود که کودک تصور کند همه افراد قصد کنترل و سرزنش او را دارند و دائما نگران ارزیابی و قضاوت آنهاست.

فرهنگ: در برخی فرهنگها نظیر فرهنگهای شرقی در حدود 60 درصد افراد خجالتی هستند در صورتی که در فرهنگهای غربی این مقدار در حدود 40 درصد است. در جوامع شرقی خجالت نوعی امتیاز اخلاقی محسوب می شود در حالی که در غرب خجالت مانع برقراری ارتباط تلقی می شود. اگر در فرهنگی خجالتی بودن، سکوت و کمرویی او نوعی ویژگی مثبت برای او به شمار رود این رفتار در او تثبیت می شود.

نقص های جسمانی: برخی کودکان دارای نقص عضو و یا اختلال در صحبت کردن هستند که این می تواند باعث خجالتی بودن آنها شود. این نقصها نوعی احساس خود کم بینی به کودک می دهد. برخی کودکان نیز به دلیل رنگ پوست، اضافه وزن و سایر ویژگی های جسمانی مورد تمسخر همسالان خود قرار می گیرند که این امر نیز بر میزان خجالتی بودن آنها می افزاید.

اجتماع : مقایسه ها و بازخوردهای اجتماعی هم می تواند موجب خجالت در کودکان شود . عواملی نظیر طلاق والدین، فقر و … می تواند موجب خجالت کودک شود. در برخی جوامع بازخوردهای منفی در خصوص فرزند طلاق بودن، فقیر بودن، اعتیاد والدین و … به کودکان داده میشود که حس نالایق بودن و خودکم بینی را در آنها ایجاد می کند.

اضطراب: خجالت میتواند منجر به اضطراب و افسردگی در کودکان شود. یکی از علل اضطراب اجتماعی هم احساس خجالت است و کودکانی که از مدرسه رفتن، بلند خواندن در کلاس ، شرکت در کارهای گروهی ، استفاده از توالت عمومی و … هراس دارند اغلب از این اضطراب رنج می برند.    

بیشتر بخوانید : استفاده از قدرت تلقین

درمان خجالت در کودکان - راهکارهای رفع خجالت در کودکان

راه های درمان خجالت در کودکان

✅ هميشه احساس كودك را تاييد كنيد.

وقتي ترسيد نگویيد اين كه ترس نداره يا نترس ، بايد گفت «مي‌دونم مي‌ترسي» . در صورت نفي و رد احساس كودك، او به اين نتيجه مي‌رسد كه من هيچي نمي‌فهمم ، هر چه احساس مي‌كنم اشتباه است و شروع به نفي احساس خود و شخصيت خود مي‌كند .

✅ كودك را به صورت مستقيم تصحيح نكنيد.

هرگز او را جلوي دوستانش يا در مقابل جمع يا حتي جلوي خواهر و برادرش اصلاح نكنيد . اگر كلمه‌اي گفت كه اشتباه بود، در جمله‌اي از آن كلمه استفاده كنيد. در صورت لزوم ، در اتاقش به تنهايي درباره كار اشتباهش صحبت كنيد.

✅ وقتي با شما صحبت مي كند به او توجه مخصوص نشان بدهيد.

اگر در حال تلفن حرف زدن، صحبت با دوستانتان ، كار با كامپيوتر ، يا تماشاي تلويزيون هستيد لحظه اي كارتان را متوقف كنيد، به چشمانش نگاه كنيد، و در صورت لزوم از او بخواهيد بعد از اتمام كارتان با او صحبت خواهيد كرد.

✅ از او بخواهيد برايتان كتاب بخواند ، اواز بخواند ، فيلمي كه ديده را تعريف كند و نشان بدهيد مشتاق شنيدنيد.

✅ هرگز به او يا كارهايش نخنديد ؛ مخصوصا در جمع. حتي به كارهاي بامزه‌ش نخنديد مگر انكه خودش اين خواسته يا انتظار را داشته باشد.

✅ بعد از شش سالگي با كمك مربي خصوصي او را در زمينه يك ورزش “گروهي” مثل فوتبال يا بسكتبال بسازيد تا در زمين ورزشي بدرخشد.

✅ هرگز با فرزندتان درد دل نكنيد . (تجاوز غيرجنسي به كودك با عوارضي شبيه تجاوز جنسي) بدي ديگران مخصوصا همسر خود را هرگز به او نگوييد. پدر و مادر باید دوست فرزندانشان باشند ولی هیچگاه هیچگاه هیچگاه هیچ پدر و مادری حق ندارد فرزندش را به عنوان دوست خود انتخاب کند.

✅ روزي ٥٠ بار به جا و به موقع ، به او بگوييد تو خوبي. مرسي پسر خوبم ، ممنونم دختر خوبم.

✅ از ظاهر او ايراد نگيريد او را با كسي مقايسه نكنيد.

✅ به خاطر اشتباهش او را تنبيه نكنيد.

✅ اجازه بدهيد اشتباهات بي‌خطر كند و در صورت نياز بدون منت كمكش كنيد.

✅ به او احساس گناه ندهيد . مثلا خسته شدم از دستت، پيرم كردي، كاش بميرم راحت بشم. تو هم لنگه بابات / مامانت هستي.

✅ از كودك به عنوان جاسوس استفاده نكنيد.

✅ با او قهر نكنيد.

✅ از خجالتی بودن او در جمع حرفی به میان نیاورید ، کودکان خجالتی در برابر حرف‌های اطرافیان بسیار حساس‌اند. حرف زدن در مقابل او با مادر دوستش تنها وضعیت را وخیم‌تر خواهد کرد. کودکان خجالتی بیش از قضاوت‌های منفی به قضاوت‌های مثبت محتاج‌اند.

✅ در پی هر پیشرفت کوچکی او را تحسین کنید.

کودک خجالتی همیشه فکر می‌کند دیگران در مورد او بد قضاوت می‌کند. پس هر بار که کار درستی انجام می‌دهد، او را تشویق کنید. مثلا بگویید «من به تو افتخار می‌کنم.» ، «چه قدر شجاعی!» و … این امر سبب می‌شود حس عشق در او جان بگیرد.

پیشنهاد می شود مقاله تعریف تربیت را مطالعه کنید. 

درمان خجالت در کودکان - ریشه های خجالت در کودکان

کلام آخر

اگه علائم ذکر شده را در خود یا بزرگسالان اطرافتان می‌بینید، شک نکنید که نیاز به کمک‌های روانشناسی و مشاوره‌ای دارید. برخی والدین به دلیل نداشتن آگاهی از اصول تربیتی صحیح ، ناخواسته و نادانسته به فرزندان خود آسیب های روانی زیادی وارد می کنند که گاه تا آخر عمر با فرد باقی می ماند. کمک از یک مشاور آگاه و باتجربه می تواند شما را در بهبود روابط با همسر، فرزندان، والدین و … یاری دهد. 

چتری امن برای خانواده

مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است. کلینیک نیلوفرآبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد.

لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌های مختلف روانشناسی عرضه می‌شود.

همچنین به استحضار می‌رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانشناسی، روانپزشکی، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی، زوج، خانواده و گروهی رسیدگی می‌شود.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

زمان خصوصی - نیلوفر آبی

زمان خصوصی

زمان خصوصی

در حوزه ارتباطات و افزایش صمیمیت در خانواده‌ ، “زمان خصوصی” اهمیت و تاثیر فوق العاده‌ ای دارد .

زمان خصوصی به اوقاتی گفته می‌ شود که دو نفر به شکل کامل ذهن ، فکر و توجه خود را معطوف به حرف‌ ها ، احساسات ، هیجانات و رفتار طرف مقابل خود نمایند .

این اوقات در خانواده ، در سه حالت قابلیت اجرا دارد .

  • بین والد و فرزند
  • بین همشیر و همشیره‌ ها
  • بین زوجین

مطلب مرتبط : برخورد والدین در مواجهه با استقلال و بزرگ شدن فرزندان 

زمان خصوصی - انواع زمان های خصوصی

۱) زمان خصوصی والد و فرزند :

لازم است والدین اوقاتي را براي تعامل با كودك خود اختصاص دهند ؛ در اين زمان‌ها که ما به آن «زمان خصوصی والد و فرزند» می‌نامیم ، از ابراز موارد زیر بپرهیزید .

در لحظه های خصوصی با فرزندتان از :

⛔ راهنمائي كردن
⛔ نصيحت كردن
⛔ دستور دادن
⛔ سرزنش كردن
⛔ و توبيخ

اجتناب كنید .

با آن‌ ها مهربان باشید ، احترام بگذارید و علاقه خود را به صورت کلامی یا غیر کلامی ابراز نمایید .

توجه ! توجه !

در مورد نوجوانان اين اوقات خصوصی باید كوتاه‌ تر ولی مكرر باشد .

👈 به صحبت‌ های آن‌ ها گوش کنید ، با آن‌ ها در زمینه علایق شان حرف بزنید و به فعاليتی بپردازید كه هر دو از آن لذت می‌ برید .

مقاله پیشنهادی : هماهنگی و یگانگی تربیتی

زمان خصوصی - زمان خصوصی والد فرزند

۲) زمان خصوصی بین همشیر و همشیره‌ها

در خانواده‌ای که والدین این رسم و عادت را در ارتباط با فرزندان بنا گذاشته باشند ، هم به شکل مستقیم و هم از روش الگو برداری ، آموزش بسیار مفید و موثری را به فرزندان خود داده‌اند ، این آموزش تاثیر بسیار موثری در سلامت ذهن و روان آن‌ها خواهد گذاشت و حتی می‌ توان گفت که به نوعی آینده آن‌ها را بیمه خواهد کرد .

داشتن یک حمایت‌گر اجتماعی هم سن و سال ، اینقدر نزدیک و مشترک در بسیاری از موضوعات ، محرومیت‌ ها و در سختی‌ های خانواده ، خودش یک پایگاه امن برای فرزند خواهد بود که به آرامش روان ، صلح درونی ، عدم احساس تنهایی و مستثنی بودن و … کمک خواهد کرد .

(و صد افسوس برای فرزندی که همشیر و همشیره ندارد و یا اینقدر فاصله بین آن‌ها زیاد است که در شرایط تک فرزندی بزرگ می‌ شود .)

پیشنهاد می کنیم مقاله دوری از قضاوت پدر و مادر را مطالعه نمایید . 

زمان خصوصی - زمان خصوصی همشیرها

چند توصیه به والدین

  • به داشتن وقت خصوصی در هر سه سطح بیان شده به شدت اهمیت بدهید .
  • برای وقت گذرانی بین فرزندانتان ، برنامه ریزی کنید و ایجاد موقعیت نمایید .
  • از اعتلاف‌های فرزندان ، در شیطنت‌ها و خرابکاری‌ها و اذیت و آزارهای کودکانه ، نترسید و حتی خدا را شکر کنید .
  • اگر تک فرزند دارید ، هر چه سریعتر به فکر باشید تا مسئولیت تنهایی فرزندتان را برای همیشه به دوش نداشته باشید که بار سنگین و گاهی کمر شکنی خواهد بود . (حتی با قبول فرزند خواندگی)

بنده معتقدم ، یک زوج حداقل باید دو فرزند داشته باشند ، تا بتوانند وظیفه والدگری خود را کامل کنند .

خانه بزرگ ، لباس ، امکانات و اسباب بازی‎‌های زیاد ، تغذیه کافی ، کلاس‌ ها و آموزش‌ های متعدد ، هیچکدام نمی‌تواند جای خواهر و برادر را برای فرزندتان پر کند .

قبول دارم که گاهی می‌ تواند سخت باشد ولی در محاسبه سود و زیان ، مطمئنم که منافع بیشتری را به دنبال خواهد داشت .

بیشتر بخوانید : استفاده از قدرت تلقین 

زمان خصوصی - بین والدین

۳) زمان خصوصی بین زوجین

به نظر می‌رسد ، تیکه گم شده احساس خوشبختی و رضایت بسیاری از زوجین , همین وقت گذرانی دو نفره آن‌هاست . خصوصا بعد از گذشت مدتی از ازدواجشان ، آمدن بچه ، در شرایط مالی سخت ، بیماری یکی از اعضا و یا حضور در جمع یا مهمانی‌ های خانوادگی ، مسافرت‌ ها و …. کاملا این اصل مهم پاک شده و فراموش می‌ شود .

و وااای به حال زوجینی که در روند زندگی عادی خود هم این اصل مهم را نادیده می‌ گیرند .

تحقیقات و پژوهش‌ های زیاد در این زمینه نیز اشاره به اهمیت آن دارند . یافته‌ ها نشان می‌ دهند گسترش دامنه فعالیت‌ های اشتراکی با همسر یکی از راه‌ هایی است که افراد می‌ توانند نشاط زناشویی بیشتری داشته باشند . در این خصوص ، زنان بیش از مردان از فعالیت‌ های اشتراکی خشنود می‌‌ شوند .

همچنین دیده شده که کمبود فعالیت مشترک زوجین با آمار طلاق رابطه مستقیم دارد .

نمونه‌ ای از فعالیت‌ های مشترک :

  • سفرهای کوتاه و بلند دو نفره (داخل و خارج از شهر)
  • رفتن به سینما و تئاتر
  • ورزش و قدم زدن
  • گفتگوی دو نفره در مورد اتفاقات روزانه
  • گفتگوی دو نفره در مورد برنامه‌های آینده
  • تصویر سازی ذهنی مشترک از رویاها
  • کمک در کارهای متداول روزانه در منزل (نان و کیک پختن ، تمیز کردن ماشین ، نظافت منزل و …)
  • شرکت در مراسم‌ های مذهبی
  • مشارکت در امور خیریه
  • و هزاران فعالیت مشترک دیگر

پیشنهاد می کنیم مطالعه مقاله ساختن رابطه خوب را از دست ندهید . 

زمان خصوصی - بین زوجین

نکته مهم

اگر در هفته حداقل ۱۰ فعالیت مشترک ندارید ، اوضاع زندگی شما بحرانیست و باید منتظر فاجعه در ابعاد مختلف زندگی باشید ؛ در مورد ارتباط وفادارانه بین خودتان ، در مورد فرزندان ، در ارتباط با فامیل ، دوستان و همسایه‌ها و …

چتری امن برای خانواده

مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است . کلینیک نیلوفر آبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره ، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد .

لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌ های مختلف روانشناسی عرضه می‌ شود .

همچنین به استحضار می‌ رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ ای از مشکلات روانشناسی ، روانپزشکی ، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی ، زوج ، خانواده و گروهی رسیدگی می‌ شود .

نیلوفر آبی ، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید .

خودشناسی چیست - کلینیک مشاوره نیلوفر آبی

خودشناسی چیست ؟

نهضت‌ عصر جدید را می‌ توان نهضت خودشناسی معرفی کرد .

خودشناسی چیست ؟ خودشناسی دیگر بحث اصلی در بین فیلسوفان و روانشناسان نیست ، بلکه بسیاری از مردم عادی میل شدیدی به این موضوع پیدا کرده‌اند .

برای جوابگویی به این علاقه و نیاز ، روش‌ های زیادی استفاده می‌ شود . از طالع بینی گرفته تا بررسی روز و ماه تولد و گروه خونی ، صور فلکی و انواع پرسشنامه‌های خودآزمایی در جملات (نوعی روان شناسی زرد) که استقبال فراوانی دارند و البته عمدتاً نتایج بسیار کلی و همگانی نیز ارائه می‌ دهند .

به عبارت دیگر این نوع خودشناسی ، به کشف استعدادهای نهفته ، آرزوهای نهان ، جذبه‌ی جنسی ، ارزش‌های اساسی ، نیازهای عاطفی و قدرت هوش‌مان تمرکز دارد . به نظر می‌ رسد این اشتیاق بیشتر به تعریف و تمجید شدن تمایل دارد تا کششی واقعی به سمت «حقیقت» .

در مقابل این سیل رنگارنگ ، علم روانشناسی انواع تست‌ های استاندارد را ارائه داده است که امکان سنجش هر یک از ابعاد انسانی را ممکن می‌ سازد . ناگفته نماند که به علت تخصصی و پیچیده بودن و بر پایه نظریات و تحقیقات علمی بودن آن‌ها ، اجازه استفاده از آن‌ها در انحصار متخصصان و دانش آموختگان با صلاحیت اخلاقی قرار دارد .

پیشنهاد می کنیم مطالعه مقاله روانشناسی رشد چیست ؟ را از دست ندهید . 

خودشناسی چیست - روشهای خودشناسی

خطر استفاده از تست‌های شخصیت شناسی و خودشناسی

١) القای این باور که شخصیت ما ثابت و غیرقابل تغییر است .

٢) تجزیه شدن شخصیت به اجزا تشکیل دهنده آن که در تست‌ها سنجیده می‌ شود گاهی مانع نگاه کل نگر و جامع به ماهیت انسان خواهد شد .

٣) داشتن اعداد و ارقام و نمودار ، برای تحلیل انسان کافی نیست بلکه برای درک اعداد باید داستان زندگی فرد نیز بررسی شود . پاسخ به این سؤالات نیاز به مصاحبه و ارزیابی تخصصی و صلاحیت روان شناسانه دارد .

۴) باید دانست که تست ها فقط وضعیت فعلی را بیان می کنند ولی مهم‌تر از آن ، نحوه استفاده از این نتایج است .

 

یادمان باشد تست‌ها یک ابزار برای ارزیابی دقیق‌تر و قطعی‌تر است که برای تدوین طرح درمان اصلی باید استفاده شود .

مثلاً تست اضطراب فقط می‌ گوید که سطح اضطراب شما در چه نسبتی از عموم جامعه قرار دارد ؟ کم‌تر است یا بیش‌تر ؟

ولی نمی‌گوید که برای کاهش آن باید چکار کرد . چرا این اضطراب به وجود آمده ؟ این اضطراب چه تاثیری در روابط فرد دارد ؟ این‌ ها دقیقا اهداف استفاده از آزمون‌ های روانی هستند .

 

قابل تفکر؛ لطفا هر کسی فقط در مورد خودش بررسی کند .

خودشناسی چیست ؟

مفهوم خودشناسی بسیار گسترده است ولی در کل به آگاهی فرد از احساسات ، توانایی ها ، ویژگیها و انگیزه های او اشاره دارد . این نکته حائز اهمیت است که این یک دانش منفعل و ثابت نیست و دائما در حال تغییر و تحول است .

شما در طول زندگی رشد می کنید و بیشتر با توانایی های خود آشنا می شوید پس به خودشناسی بیشتری از خود دست پیدا می کنید و دیدگاه شما نسبت به خود تغییر می کند . خودشناسی به ما کمک می کند که تصمیم گیری و ارزیابی دقیقی از موضوعات داشته باشیم و به رشد شخصی برسیم .

خودشناسی در علم روانشناسی به چه معناست؟

در روانشناسی می توان گفت که خودشناسی شامل اطلاعاتی صادقانه و واقعی است که فرد از خود دارد . این اطلاعات می تواند در مورد ویژگیهای شخصیتی ، عاطفی ، الگوهای رفتاری ، روابط ، اعتقادات و ارزشها ، اهداف ، نیازها و ترجیحات و در نهایت هویت اجتماعی فرد باشد .

مقاله پیشنهادی : اصلاح الگوی رفتاری 

خودشناسی چیست - تست های خودشناسی

راههای رسیدن به خودشناسی کدامند ؟

برای خودشناسی راههای گوناگونی وجود دارد که بعضی از آنها توسط روانشناسان نیز تائید و توصیه می شود که برخی از آنها عبارتند از :

شناخت ویژگیهای شخصیتی

همه ما نقاط قوت و ضعف زیادی در شخصیت خود داریم که شناخت آنها و در کل شناخت ویژگی های شخصیتی ما را به خودشناسی نزدیکتر می کند و راحت تر اشتباهات خود را می پذیریم و به اصلاح آنها می پردازیم .

شناخت علایق خود

شناخت علایق و درکی کامل از آنها می تواند ما را به خودشناسی نزدیک کند . مثلا اغلب افراد به نوعی فعالیت هنری ، ورزشی ، علمی و … علاقه دارند و به سمت آن جذب می شوند . پرداختن به این علایق در فرد احساس رضایت ایجاد می کند که این در ساخت شخصیت فرد و دیدگاه او از زندگی بسیار تاثیرگذار است .

شناخت ارزشها

برای همه انسانها چیزهایی خوب و چیزهایی بد هستند که نتیجه آموزه های دوره کودکی و یا زیستن در جامعه می باشد . شناخت ارزشهای درست و پرداختن به آنها موجب پیشرفت های زیادی در خودشناسی ما می شود .

شناخت سبک زندگی خود

برای خود سبک زندگی مشخصی داشته باشید و روز به روز در بهبود این سبک تلاش کنید . از تقلیدهای کورکورانه از دیگران بپرهیزید و سعی کنید با شناخت توانایی ها و رفتارهای خود سبک خودتان را داشته باشید .

شناخت و تعیین اهداف در زندگی

داشتن هدف در زندگی اهمیت زیادی دارد و موجب امید به زندگی در افراد می شود . اما انتخاب هدف درست و واقع بینانه بسیار مهمتر است چرا که انتخاب اهداف دست نیافتنی می تواند موجب ناامیدی و ایجاد حس سرزنش در ما شود .

فردی که به خودشناسی دست پیدا می کند برای خود اهداف عاقلانه در نظر می گیرد و برای رسیدن به آنها نهایت تلاش خود را می کند .

پیشنهاد می کنیم مقاله ابراز وجود را مطالعه کنید . 

خودشناسی چیست - فواید خودشناسی

فواید خودشناسی چیست؟

  • احساس لذت از زندگی
  • تصمیم گیری های بهتر و درست تر
  • از دست ندادن فرصت ها و هزینه ها
  • مقاومت در برابر مشکلات
  • افزایش مهارت کنترل فردی در خود

چتری امن برای خانواده

مرکز مشاوره و روانشناسی نیلوفر آبی با دارا بودن مجوز رسمی سازمان بهزیستی کشور با مدیریت سرکار خانم دکتر خدیجه سادات باقرزاده تاسیس شده است . کلینیک نیلوفرآبی با دارا بودن جمعی از مشاوران خبره ، اساتید دانشگاه و درمانگران مفتخر است در خدمت شما عزیزان باشد .

لازم به ذکر است که کلیه خدمات این مجموعه توسط متخصصان دوره دیده در زمینه‌ های مختلف روانشناسی عرضه می‌ شود .

همچنین به استحضار می‌ رساند در مرکز مشاوره نیلوفر آبی به طیف گسترده‌ای از مشکلات روانشناسی ، روانپزشکی ، کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت فردی ، زوج ، خانواده و گروهی رسیدگی می‌ شود .

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید .