طرحواره ایثار و از خودگذشتگی

طرحواره ایثار (مراقب همه جز خودت باش!)

توسط با بدون دیدگاه انگیزشیخودشناسیروانشناسی

اگر دیگران را در اولویت قرار ندهید، مضطرب می شوید؛ اما چه کسی از شما مراقبت می کند؟ آیا می دانید اگر چنین ویژگی را داشته باشید، به نوعی به طرحواره ایثار مبتلا هستید؟

افراد دارای طرحواره ایثار در قبال درد دیگران احساس مسئولیت می کنند و بدون تلاش برای رفع آن احساس بدی دارند. این طرحواره به علت مسئولیت بیش از حد در زمان کودکی است و از روش تربیتی نادرست والدین برای یادگیری بیشتر کودکان ناشی می شود. تفاوت بین طرحواره ایثار و فقط دلسوز بودن، مرزهای سلامت روانی فرد را نشان می دهد که در ادامه به این مورد پرداخته خواهد شد.

آیا وقتی افرادی که برایتان مهم هستند آسیب می بینند، با وجود اینکه تقصیر شما نیست، نسبت به خودتان احساس بدی دارید؟ همه ما نسبت به دیگران احساس همدلی می کنیم. اما افراد دارای طرحواره ایثار در قبال درد دیگران احساس مسئولیت می کنند و تحمل آن برایشان بدون تلاش برای رفع سخت است. همچنین نیاز شدیدی به از بین بردن آن درد یا ناراحتی احساس می‌کنند و اگر این کار را نکنند، احساس ناراحتی شدید خواهند داشت، خودشان را سرزنش می کنند، از خود انتقاد کرده و حتی خودشان را تحقیر می کنند.

جهت دریافت مشاوره ( حضوری ، تلفنی و آنلاین ) از مرکز خدمات مشاوره نیلوفر آبی می توانید با شماره تلفن 09910443120 تماس بگیرید. 

درخواست مشاوره آنلاین
طرحواره خودگذشتگی

دلایل طرحواره ایثار

روش تربیتی نادرست: طرحواره ایثار همانند تمام طرحواره‌ها، در طول تجربه دوران کودکی شکل می‌گیرد، در واقع به عنوان روش تربیتی کودک برای یادگیری قوانین است که به عملکرد خانواده ارتباط دارد. طرحواره ها ریشه در احساسات دارند و تا بزرگسالی با افراد می مانند.

مسئول مراقبت از والدین یا سرپرست: طرحواره ایثار از زندگی در موقعیتی ناشی می شود که در دوران کودکی مسئولیت بیش از حد را بر عهده فرد گذاشته شده است. به این صورت که احتمال دارد به عنوان یک کودک، مجبور شده باشید از یک بزرگسال، مانند والدینی که با بیمارهای ذهنی یا جسمی درگیر بودند، مراقبت کنید. آنها می توانند از بیماری ناتوان کننده جدی گرفته تا والدینی مبتلا به افسردگی که همیشه بیش از حد درگیر به نظر می رسند، شامل شوند.

منطق کودک نمی تواند چنین  مسئولیتی را بپذیرد، به این صورت که مدام با خود می گوید: «اگر فقط از والدینم مراقبت کنم، آنقدر بهتر می شوند که از من مراقبت کنند.» این مسئولیت برای یک کودک بسیار سنگین است و خطرات آن زیاد است؛ زیرا باور دارد: «اگر من از والدینم مراقبت نکنم، آنها خوب نخواهند شد و این تقصیر من خواهد بود». ممکن است در کودکی آن را به صراحت به خود نگفته باشید؛ اما این منطقی است که احساسات شما در آن زمان به این صورت رفتار کرده و درواقع این نوع رفتار در ضمیر ناخودآگاه شما ماندگار شده است.

با گذشت زمان، این طرحواره شروع به احساس نیاز شدید به مراقبت از دیگران و احساس مسئولیت در قبال آنها می کند، مانند حضور در کنار دیگران تنها با یک احساس نیاز از سوی دیگر است.

شاید شما با طرحواره اطاعت (یا انقیاد) آشنا باشید که شبیه طرحواره ایثار است. با این حال، تفاوت این است که با اطاعت، کودک نسبت به رابطه مراقبتی احساس ترس یا گناه عمیقی می‌کند؛ زیرا بزرگسال از نظر عاطفی کودک را نادیده گرفته یا او را مورد سوءاستفاده قرار می دهد. با ایثار، هیچ اجبار آشکاری وجود ندارد. کودک فقط می خواهد کمک کند. بنابراین، اغلب بزرگسالانی که طرحواره ایثار دارند، خشم یا رنجش ناشی از طرحواره اطاعت را احساس نمی کنند. در هر صورت، افراد دارای طرحواره ایثار فقط آرزو می کنند که بتوانند کارهای بیشتری انجام دهند. آنها هرگز کافی نیستند و هیچ گاه از خود راضی نخواهند بود.

نشانه های طرحواره ایثار

  • درد عاطفی دیگران را غیرقابل تحمل می‌دانید و احساس مسئولیت می‌کنید که کمک کنید.
  • ممکن است شما واکنش‌های شدید مشابهی نسبت به حیواناتی که داشته باشید و برای آنها دلسوزی کنید.
  • به خاطر داشتن نیازهای خود احساس گناه و خودخواهی می کنید.
  • نه گفتن سخت است.
  • برای شما سخت است که در مورد خودتان صحبت کنید.
  • وقتی دیگران سعی می کنند به شما کمک کنند، مضطرب می شوید.
  • متوجه می‌شوید که مردم از شما سوءاستفاده می‌کنند؛ اما احساس می‌کنید نمی‌توانید به آن رسیدگی کنید.
  • به دلیل برآورده نشدن نیازهایتان احساس می کنید که برای دیگران ارزش ندارد.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله طرحواره رهاشدگی و نشانه های آن چیست؟ پیشنهاد می شود.

مهربانی مرکز خدمات مشاوره نیلوفر آبی

مقابله با طرحواره ایثار

ممکن است درباره طرحواره ایثار و از خود گذشتگی بگویید: «چه اشکالی دارد که نسبت به مردم و حیوانات دلسوزی کنیم و بخواهیم کمک کنیم؟» پاسخ این است: «هیچ مشکلی وجود ندارد!»

تفاوت بین طرحواره ایثار و فقط دلسوز بودن، مرزهای سلامت روانی است. وقتی مرزهای ضعیفی دارید، رفتار ایثارگرانه باعث ایجاد عدم تعادل می شود که کمک کننده را از بی توجهی به خود رنج می دهد (خسته، ناامید و مورد سوءاستفاده دیگران). این پویایی می تواند منجر به مرتبط کردن کار دلسوزانه با ناراضی بودن و ناکام ماندن شود که در نهایت به تعداد کمی کمک می کند.

همچنین ممکن است این پویایی را در افرادی که در بیمارستان، مراکز درمانی یا روان درمانی و هر فردی که از لحاظ جسمی و ذهنی با افراد سروکار دارند، مشاهده کنید. آنها از کار دلسوزانه‌ای که با بیماران خود انجام می‌دهند، احساس رضایت می‌کنند، اما متوجه می‌شوند که در سیستمی هستند که از این مهربانی سوءاستفاده می کنند، به این صورت که به آنها توجهی نمی شود و به سمت فرسودگی شغلی سوق داده می‌شوند. در نهایت عضویت در چنین سیستمی باعث مراقبت ضعیف از بیماران، رانده شدن کارکنان خوب و کاهش توانایی کمک کننده می شود.

در زندگی شخصی، طرحواره ایثار هزینه فرصت دارد. با فدا کردن زمان و تلاش خود برای دیگران به صورتی که از خودتان سلب می‌شود، متوجه می‌شوید که زمان در حال سپری شدن است و در بسیاری از مواقع مانند استراحت، تفریح یا رضایت شخصی، آن طور که می‌خواهید، زندگی نمی‌کنید.

مهم تر از همه، افراد دارای طرحواره ایثار در سطح نیاز عاطفی نادیده گرفته می شوند. بنابراین اگر در بسیاری از موارد پاسخ شما به سوالاتی که در ادامه آورده شده، مثبت است، باید بدانید که شما در گروه طرحواره ایثار قرار دارید.

  • آیا دیگران به اندازه کافی از شما حمایت نمی کنند؟
  • آیا از دیگران تشکر می کنید؛ اما آنها به شما توجهی ندارند؟
  • آیا نیاز عاطفی را از جانب دیگرانی که با شما در ارتباط هستند، به صورتی که احساسات شما مهم هستند، دریافت نمی کنید؟

درمان طرحواره ایثار

طرحواره درمانی به شما کمک می کند بر محدودیت های طرحواره ایثار غلبه کنید، سپس به ارزش های خود پایبند باشید و مهربانی خود را حفظ کنید؛ اما همه این موارد مستلزم رعایت برخی از مواردی است که در ادامه به صورت پنج مرحله ای برای درمان طرحواره ایثار بیان می شود.

کمتر ایثار کنید: بخش هایی از زندگی را در نظر بگیرید که در آن برای دیگران فداکاری می کنید تا احساس خوبی در شما ایجاد کند، اما دیگران واقعاً به آن نیاز ندارند. بکوشید آنها را محدود کنید تا وقت آزاد بیشتری برای خود فراهم کنید.

فهرستی از کارهایی که دوست دارید در زندگی خود انجام دهید، تهیه کنید: به این صورت که با استفاده از یک برنامه ریزی دقیق، راه هایی را برای انجام کارهای خود پیدا کنید و آنها را حتما انجام دهید.

کمتر به دیگران توجه کنید و کمی خود را دوست داشته باشید: به خود یادآوری کنید که برای دریافت عشق و برآورده شدن نیازی به فداکاری ندارید. شما لایق آن چیزها هستید بدون اینکه کاری انجام داده باشید

معنای زندگی خود را دریابید: این امکان را به خود بدهید که بتوانید شخص خوبی باشید و در عین حال مراقب خود باشید و مراقبت دیگران را بپذیرید.

ایستادگی را تمرین کنید: زمانی که فکر می‌کنید مورد استثمار قرار می‌گیرید یا از شما سوءاستفاده می‌شود، ایستادگی را تمرین کنید. از کوچک شروع کنید و به سمت بالا بروید.

مقاله مرتبط: نشانه های طرحواره محرومیت هیجانی و راه های درمان آن 

دوست داشتن خود خدمات مشاوره نیلوفر آبی

خدمات مرکز مشاوره نیلوفر آبی

پیشنهاد می شود برای درمان انواع طرحواره ها و اختلالات خود از خدمات تخصصی مرکز مشاوره نیلوفر آبی با مدیریت دکتر روانشناس باقرزاده استفاده کنید.

نیلوفر آبی ، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

با مرکز مشاوره نیلوفر آبی در ارتباط باشید.

تماس با ما
طرحواره رهاشدگی نیلوفر آبی

طرحواره رهاشدگی و نشانه های آن چیست؟

توسط با بدون دیدگاه خودشناسیروانشناسی

شاید شما هم مانند بسیاری از افراد این سوالات را از خود پرسیده باشید: «اگر افراد مهم زندگی را از دست بدهم، اگر آنها مرا ترک کنند، اگر افراد خانواده مرا ترک کنند، اگر پدر، مادر، خواهر، برادر، شوهر، همسر یا فرزندم بیمار شود یا فوت کند، چه می شود، من دیگر نمی توانم زندگی کنم؟»، اگر تاکنون شما نیز درگیر موارد ذکر شده اید، احتمال دارد که شما درگیر طرحواره رهاشدگی باشید.

طرحواره چیست؟

به عقیده روانشناسان طرحواره نوعی قالب تفکر است که افراد با آن تفکر اطلاعات خود را سازماندهی می کنند و به عنوان ناسازگاری رفتاری شناخته می شود و شخصیت افراد را شکل می دهد. انواع طرحواره بر عملکرد، رفتار و ارتباطات فرد تاثیر می گذارند. طرحواره ها احساسات قوی همانند ترس، غم، اندوه، استرس و اضطراب فرد را تحریک می کنند. طرحواره ها بر روی سلامت روان افراد تاثیر می گذارد.

برای آگاهی بیشتر پیشنهاد می شود که مقاله های انواع طراحواره و طرحواره درمانی را مطالعه کنید.

درخواست مشاوره آنلاین
تله شخصتی رهاشدگی

طرحواره رهاشدگی چیست؟

طرحواره رها شدگی یکی از مهم ترین طرحواره است که از دوران کودکی فرد آغاز می شوند. اگر درمان نشود تا پایان عمر فرد با او همراه خواهد بود. اغلب کسانی که درگیر این طرحواره هستند، این تفکر را دارند که برای افراد دریگر مهم نیستند و آنها می خواهند او را ترک کنند یا به اجبار با او در ارتباط هستند. تفکر این افراد این است که  همه اطرافیان او می خواهند ترکش کنند. در مواردی این احساس به قدر قوی است که او انتظار دارد افراد مهم زندگی اش به زودی بمیرند.

انواع طرحواره رهاشدگی

طرحواره رها شدگی به طور کلی به دو دسته تقسیم می شود:

1- تله رهاشدگی وابسته

در این طرحواره فرد مورد نظر همیشه باید با یک شخص در ارتباط باشد. اگر شخصی در زندگی او نباشند که فرد به او وابسته باشد، طرحواره او فعال می شود، عملکرد و تفکرات فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.

2- تله رهاشدگی بی ثبات

در این نوع طرحواره فرد می ترسد با فردی صمیمی شود ترس از دست دادن شخص مورد نظر او را آزار می دهد.

دلایل ایجاد طرحواره رهاشدگی

همه کودکان باید در محیطی سالم با دلبستگی ایمن رشد کنند. افرادی که جزو طرحواره رهاشدگی هستند در محیط مناسب برای رشد کودک بزرگ نشده اند، بنابراین می توان بیان کرد که این طرحواره از دوران کودکی ایجاد و شروع می شود. برای مثال:

  • کودکانی که پدر یا مادر آنها فوت شده است.
  • کودکانی که در مراکز بهزیستی بوده اند.
  • کودکانی که والدین آنها جدا شده اند.
  • خانواده ای که بسیار به هم وابسته بوده اند. فرزندان جدا شدن را به صورت مستقل تجربه نکنند و از مستقل بودن بترسند.
  • ممکن است که یکی از والدها به مدت طولانی کنار فرزندان نباشند، برای مثال یکی از والدها برای مدت زیادی در بیمارستان یا مسافرت باشند.
  • متولد شدن فرزندان دیگر
  • درگیری، بحث و جدال بین والدین
  • واگذاری کودکان برای نگهداری به افراد دیگر
  • عدم شکل‌گیری دلبستگی ایمن در نوزاد

نشانه های طرحواره رهاشدگی

نوع رفتار افرادی که در طرحواره رهاشدگی قرار دارند، عبارت است از:

1- وابستگی بیش از حد به افراد مهم زندگی

اشخاصی که طرحواره رهاشدگی دارند به افراد مهم زندگی شان مثل خانواده، شریک عاطفی و دوستان صمیمی وابستگی بیش از حد دارند و تحمل دوری از آنها را ندارند، در صورتی که این افراد به مدت کوتاهی از آنها دور باشند، نمی توانند تحمل کنند و سریع نگران آنها می شوند. همیشه در ذهن خود ترس از دست دادن آنها را دارند.

2- انحصارطلبی فرد

ویژگی دیگر افراد که طرحواره رهاشدگی دارند انحصار طلبی و کنترل گری است، این افراد دائما اشخاص مهم زندگی شان را کنترل می کنند که از این روش خیال خود را از بودن آنها در زندگی شان راحت کنند.

3- سرزنش افراد به خاطر رها کردن آنها

افرادی که طرحواره رهاشدگی دارند در زندگی شان همیشه به کسانی که آنها را ترک کرده اند، فکر می کنند و آنها را مورد سرزنش قرار می دهند. اگر با آنها صحبت کنید، همیشه از کسانی که او را ترک کرده اند، گلایه می کنند.

4- عدم تمایل ارتباط و صمیمی شدن

افرادی که تله شخصیتی رها شدگی دارند با کسی صمیمی نمی شوند؛ زیرا الگویی ذهنی آنها به صورتی است که ترس از رها شدن دارند.

5- حسادت به رقیبان عاطفی خود

افرادی که طرحواره رها شدگی دارند، وقتی وارد یک رابطه عاطفی شوند. به کسانی که می توانند جای او را بگیرند، حسادت می کنند. این افراد حاظر نیستند که به هیچ عنوان جایگاه خود را از دست بدهند.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله نشانه های طرحواره محرومیت هیجانی و راه های درمان آن پیشنهاد می شود.

نیلوفر آبی مرکز خدمات مشاوره حرفه ای

تاثیرات طرحواره رهاشدگی در ازدواج

 همان طور که بیان شد طرحواره رهاشدگی از کودکی تا بزرگسالی بر روی ابعاد مختلف زندگی تاثیر زیادی می گذارد. یکی از مهم ترین مواردی که باید قبل از آن به شناخت و درمان طرحوارها پرداخت، تشکیل زندگی مشترک و ازدواج است. اگر فردی از کودکی دچار تله رها شدگی باشد و در بزرگسالی هم درگیر این موضوع باشد نمی تواند به همسر خود اطمینان داشته باشد بر این باو است که او می خواهد ترکش کند. از این جهت  شناخت و درمان تله شخصیتی رهاشدگی در بهبود روابط عاطفی، ازدواج یا طلاق  تاثیرگذار است. 

تشخیص طرحواره رهاشدگی

  • باید با این موضوع کنار بیایید که درگیر طرحواره رهاشدگی شده اید.
  • به هیچ وجه نباید طرحواره خود را تکذیب کنید.
  • علائم را شناسایی کنید.
  • روش های مقابله با مشکلاتی که پیش آمده را بشناسید.

راهکار های رها شدن از تله شخصیتی رهاشدگی

برای درمان طرحواره رهاشدگی راهکارهای وجود دارد که در ادامه برخی از آنها عبارت است از:

1- گذشته خود را رها کنید

سعی کنید به اتفاقاتی که در گذشته برای شما افتاده که باعث به وجود آمدن احساسات منفی شده است، شناسایی کنید. سپس آنها را به دست فراموشی بسپارید.

2- احساسات خود را بنویسید

سعی کنید در طول روز احساسات خود را بنویسید و به آن پاسخ بدهید. سپس برای خود جملات مثبت بنویسید.

3- تلاش کنید که افکار و عقاید خود را تغییر دهید

افرادی که درگیر طرحواره رهاشدگی هستند بر این باورند که همه افراد می خواهند او را ترک کنند. این تفکر باعث می شود که شخص همیشه ترس از ترک شدن داشته باشد. اگر با این افراد در ارتباط هستید به او کمک کنید که این افکار را رها کند.

4- از یک روانشناس یا مشاور کمک  بگیرید

طرحواره رهاشدگی یکی از چالش برانگیزترین طرحواره های موجود است که فرد به تنهایی نمی تواند آن را درمان کند. بنابراین می توانید از یک روانشناس حرفه ای که در زمینه طرحواره درمانی تجربه دارد، کمک بگیرید.

پیشنهاد می شود برای بهره مندی از خدمات مشاوره و درمان قطعی تله شخصیتی رها شدگی از خدمات تخصصی مرکز مشاوره نیلوفر آبی با مدیریت دکتر روانشناس باقرزاده استفاده کنید.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

تماس با ما
طرحواره محرومیت هیجانی

نشانه های طرحواره محرومیت هیجانی و راه های درمان آن

توسط با بدون دیدگاه خودشناسیروانشناسی

طرحواره محرومیت هیجانی یا عاطفی، به شما می گوید که مراقبان دوران کودکی شما توانایی شنیدن، اعتبارسنجی، بازتاب و پاسخگویی به نیازهای شما را نداشتند.

وقتی بالغ می شوید، مغز به قوانین زندگی که دیگر اعمال نمی شوند، واکنش نشان خواهد داد. عنصر کلیدی برای غلبه بر این مشکل، ارتباط با گذشته و ایجاد همدلی با کودکی که بودید و آنچه نیاز داشتید، است.

طرحواره محرومیت هیجانی می گوید چیزی در رابطه با دیگران وجود دارد که به طور مکرر با توجه به آن نشان داده می شود، حتی زمانی که افراد دارای این نوع طرحواره هستند، مورد غفلت قرار نمی گیرید.

هر یک از طرحواره هایی را که در مقاله آشنایی انواع طرحواره توضیح داده شد، بیان می کند که داشتن هر طرحواره چگونه است، چگونه متوجه آن شوید و چگونه آن را مدیریت کنید. در این مقاله برای آگاهی بیشتر در مورد تعریف طرحواره ها که روانشناسان آن راDNA  شخصیت شما می نامند، به بررسی یکی از این طرحواره های تحت عنوان «طرحواره محرومیت هیجانی» می پردازیم.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله طرحواره درمانی پیشنهاد می شود.

درخواست مشاوره روانشناسی
طرحواره محرومیت عاطفی

طراحواره محرومیت هیجانی چیست؟

آیا تا به حال احساس کرده اید که نیازهای عاطفی شما معمولاً توسط افرادی که دوستشان دارید، نادیده گرفته می شود، بنابراین احساس می‌کنید که عبوس می‌شوید و به خود می‌گویید: «گفتن آن چه فایده ای دارد، به هر حال آن را دریافت نخواهند کرد» حالا تصور کنید که این تجربه در روابط برای شما زیاد پیش می آید و در طول زندگی شما ثابت به نظر می رسد. این ذهنیت در شما احساسی را به وجود می آورد که به عنوان طرحواره محرومیت هیجانی یا محرومیت عاطفی شناخته می شود.

طرحواره‌ها از تجربه دوران کودکی بیرون می‌آیند و روش مغز برای درک روابط است تا بتواند در صورت نیاز پیش‌بینی کند و واکنش نشان دهد. مشکل این است که این قوانین بر اساس آنچه در خانواده می گذرد، با تمام ویژگی های منحصر به فرد آن است. اغلب قوانین خارج از خانواده اعمال نمی شود. بنابراین وقتی بالغ می‌شوید، مغز به قوانین زندگی واکنش نشان می‌دهد که درواقع دیگر اعمال نمی‌شوند.

محرومیت عاطفی معمولاً از مسائل بیرون می‌آید که در آن مراقبان شما توانایی شنیدن، تأیید، بازتاب و پاسخگویی به نیازهای شما را نداشتند؛ اما شما می دانستید که نیازهایی دارید و از این بابت عصبانی بودید.

طرحواره محرومیت عاطفی مغز شما را مجبور می کند که بگوید: «شما نیازهای واقعی و مشروع داری که نادیده گرفته می شود! این بد است! باید عصبانی باشی؛ اما تو در زندگی تا این حد پیش رفتی و هنوز هم ادامه دارد، بنابراین ممکن است فقط ناراحت باشی و چیزی نگویی.»

حالا تصور کنید که مغزتان حتی وقتی بزرگ شده اید، این چیزها را به شما می گوید و اکنون می توانید در کنار افرادی باشید که از نظر عاطفی بیشتر از خانواده شما می بخشند. این طرحواره می تواند شما را وادار کند که خودتان را ببندید و احساس کنید که ارتباط شما با هم قطع شده است، مثل اینکه دیگران سرد هستند یا در واکنش با دیگران سرد رفتار می کنید.

نشانه های طرحواره محرومیت هیجانی چیست؟

  • احساس سرخوردگی شدید
  • عزت نفس پایین
  • سکوت زیاد
  • احساس تنهایی و سوءتفاهم
  • عصبانیت دائمی
  • منفعل و پرخاشگر

در این نوع طرحواره، افراد ارتباط سردی با دیگران دارند، حتی در زمانی که سعی می کنند با آنها ارتباط برقرار کنند. اگر احساس می کنید که این رفتار در شما وجود دارد، باید بدانید که چه کاری می توانید انجام دهید تا با این طرحواره کنار بیایید تا بتوانید با آرامش به زندگی خود ادامه دهید.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله رابطه عاطفی پیشنهاد می شود.

انواع طرحواره

درمان طرحواره محرومیت هیجانی

چگونه باید با طرحواره محرومیت هیجانی کنار بیاید؟

گذشته خود را درک کنید. زمانی که بزرگ می‌شوید به ساختار خانواده‌ خود فکر کنید. لحن خانواده از نظر عاطفی چگونه است؟ چطور بوده است که در طول زمان از نظر عاطفی احساس سرخوردگی می کنید؟ دوران کودکی شما چگونه بوده است؟ این موارد درباره سرزنش اعضای خانواده نیست، بلکه برای درک اینکه چه اتفاقی در گذشته شما رخ داده است و چرا واکنش شما به آن این طور بوده و همچنان بر ذهن و عملکرد شما تاثیرگذار است.

برای درمان این نوع طرحواره باید نیازهای عاطفی خود بشناسید. سپس به آنچه در کودکی نیاز داشتید، فکر کنید. به این صورت که مدتی را صرف همدردی با فرزندتان کنید. شاید به پدر و مادری نیاز داشتید که بعد از مدرسه با شما بنشیند و واقعاً بخواهد بداند که در چه حالی هستید یا شاید این غفلت قابل توجه بوده است و می‌توانستید از یک بزرگسال خارج از خانواده برای ارائه حمایت استفاده کنید.

در نظر بگیرید که آیا اکنون در مسیر خود قرار می گیرید یا خیر. مراقب زمان هایی باشید که نسبت به دیگران بیش از حد واکنش نشان می دهید، انتظارات عاطفی خود را غیرمنطقی می کنید و بیش از حد قضاوت می کنید. در این مواقع باید به اطرافیان خود فرصت دهید. صحبت کنید، سپس به راه هایی فکر کنید که نیازهای خود را به صورتی بیان کنید که خشمگین نباشد. اشکالی ندارد که بدون ایجاد مشکل به اطرافیان خود بگویید چه چیزی نیاز دارید.

همچنین باید توجه داشته باشید که خودتان را در کنار افرادی قرار ندهید که این موارد شما را درک نمی کنند. گاهی اوقات افرادی که دچار محرومیت عاطفی هستند، به دلیل اینکه احساس آشنایی دارند، به سوی یک شریک سرد کشیده می شوند، بنابراین باید به این مورد توجه داشته باشید. ممکن است برای شریک زندگی شما یک چالش باشد، به ویژه در زمانی که احساس او شبیه شما نباشد و او رفتار گرم تری داشته باشد.

درمان طرحواره محرومیت هیجانی با روانشناس

برای شناسایی و درمان اساسی طرحواره محرومیت عاطفی خود می توانید به کمک یک روانشناس این کار را انجام دهید. طرحواره محرومیت هیجانی یک طرحواره بسیار سخت است و می تواند عمیقاً ریشه دار شود. یک روان‌درمانگر حرفه ای می‌تواند به شما کمک کند تا نقاط کوری را که در حال تلاش برای برون‌رفتن از آن به وجود می‌آیند، شناسایی کنید.

با مراجعه به مرکز خدمات مشاوره نیلوفر آبی با مدیریت روانشناس خانم دکتر باقرزاده، تمام نشانه های طرحواره محرومیت هیجانی شناسایی می‌شود که اگر رفتارهای شما شامل این طرحواره باشد، بعد از تشخیص آنها، راهکارهای درمانی به شما ارائه خواهد شد.

عنصر کلیدی برای غلبه بر این طرحواره، ایجاد ارتباط با گذشته و همدلی واقعی برای کودکی که بودید و آنچه نیاز داشتید، است. شما اکنون به همان درک و همدلی برای خودتان نیاز دارید. در نظر بگیرید که چگونه از خود و نیازهای عاطفی خود به روش های غیرتعارضی دفاع کنید. همچنین به این فکر کنید که شما لیاقت آن را دارید.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از طریق لینک زیر با این مرکز در تماس باشید.

تماس با ما
طرحواره درمانی چیست؟

طرحواره درمانی چیست و درمان آن چگونه است؟

توسط با بدون دیدگاه خودشناسیروانشناسی

طرحواره درمانی یا به عبارت بهتر شناخت درمانی متمرکز بر طرحواره، یک رویکرد سازمان دهی شده برای درمان است که بهترین مورد برای شناسی رفتاری افراد و روانکاوی آنها است. درمان طرحواره محور نتایج بسیاری در شناخت افراد برای اصلاح الگوهای منفی است که در کودکی یا در مدت زمان طولانی در آنها نهادینه شده است.

مدل طرحواره محور توسط دکتر جف یانگ به همراه همکاران آن خلق شده است، البته مدل اولیه طرحواره نیز توسط دکتر ژان پیاژه با عنوان نظریه «رشد شناختی و تحول شناختی» مطرح شده بود. 

در طرحی که مجموعه دکتر یانگ ایجاد کرده اند، آنها با بررسی بر روی تعدادی از افراد متوجه شوند که افراد بر اساس رفتار شناختی، با استانداردهای موجود رفتاری بسیار فاصله دارند. همچنین گروه دکتر یانگ دریافتند اکثر افراد دارای الگوهای قدیمی در رفتار، تفکر و احساس هستند که به علت وجود الگوهای قدیمی نهادینه شدن و سرسخت است. 

همچنین این گروه تحقیقاتی تصمیم گرفتند تمرکز آن بر مواردی باشد که با شناخت الگوهای قدیمی (از کودکی تا برزرگسالی در آنها نهادینه شده است) یا همان طرحواره ها بتوانند به افراد کمک کنند تا آنها را بهتر بررسی کرده و برای اصلاح این نوع تله های زندگی گامی موثر بردارند. 

طرحواره چیست؟

در روانشناسی «طرحواره ها» الگوهای تفکری هستند که ذهن برای سازماندهی و درک اطلاعاتی که دریافت می کنند، ایجاد می کند. بنابراین چه انتظاری از این تجربه، فرد، موقعیت دارید؟ شما می توانید یک طرحواره را به عنوان نوعی «میانبر ذهن» ببینید. گویی ذهن شما الگوهایی را با مواردی می‌سازد که در انتظار پر شدن هستند. اما طرحواره‌ها، هر چقدر هم که برای کمک به شما در مسیریابی در دنیای پیچیده مفید باشند، جنبه‌های منفی خود را دارند.

چرا انسان ها در کودکی به طرحواره‌ها نیاز دارند؟ افراد باید از کودکی تا بزرگسالی بیاموزند که چگونه با انسان بودن رفتار کنند، چگونه همه چیزهایی را که در اطراف خود می‌بینند، معنا کنند و چگونه جایگاه خود را در محیط‌هایی که در آن هستند، پیدا کنند، به همه این موارد طرحواره گفته می شود. طرح‌واره‌ها نوعی سازگاری ذهنی هستند. یک ایده ساده از طرحواره این است که کودک باید یاد بگیرد که میوه قرمز و گرد یک سیب است. 

سپس یک خوردنی دیگر مثل گوجه فرنگی می ببیند که با طرحواره سیب مطابقت دارد. کودک آن را می چشد؛ ولی مزه آن با سیب فرق دارد. بنابراین او تصمیم می گیرد که باید یک سیب خاص با دانه های بیشتر باشد. بعد به کودک توضیح داده می شود که آن خوردنی جدید یک گوجه‌فرنگی است و طرحواره جدیدی شکل می گیرد. تمام این موارد و برخورد با اشیای مختلف در کودکی شکل می گیرد.

همچنین نوع رفتار با افراد مختلف در کودکی شکل می گیرد و طرحواره آنها براساس موردی که برای کودکی تعریف می شود، به وجود می آید.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله رشد هیجانی پیشنهاد می شود.

درخواست مشاوره روانشناسی
طرح واره درمانی نیلوفر آبی

چگونگی طرحواره درمانی

طرحواره هایی که در درمان مورد هدف قرار می گیرند، الگوهای بادوام و خودشکسته ای هستند که معمولاً در اوایل زندگی شروع می شوند. این الگوها متشکل از افکار و احساسات منفی یا ناکارآمد هستند که تکرار و تشریح شده اند و موانعی را برای دستیابی به اهداف و برآورده شدن نیازهای فرد ایجاد می کنند.

چند مورد از الگوهای نامناسب و منفی عبارت است از: «من اصلا فردی محبوبی نیستم»، «من همشه شکست می خورم»، «من اولویت کسی نیستم»، «برای کسی مهم نیستم»، «من کی می میرم»، «همسرم از من جدا می شود»، «من توانایی برآورده کردن آرزوهایم را ندارم»، «من اصلا آدم خوب نیستم»، «من خیلی بی مسئولیت هستم»، «من گناهکارم»، «همیشه من مقصرم» و…

با توجه به اینکه اکثر طرحواره ها در ابتدای زندگی (نوزادی یا کودکی) افراد شکل می گیرند؛ ولی این احتمال نیز وجود دارد که در سن بزرگسالی یک الگو در ذهن فرد ایجاد شود. سپس با استفاده از الگوهای نامناسب یا به علت رفتار اطرافیان، در وجود فرد نهادینه خواهد شد. 

در نهایت طرحواره درمانی برای اصلاح الگوهای رفتاری منفی و نادرست مطرح شده تا به افراد مختلف که دارای این نوع الگوهای رفتاری که موجب ناهنجاری های رفتاری اساسی می شوند، کمک کند و الگوهای رفتاری مثبت و مناسب جایگزین آنها شود. 

آشنایی با انواع طرحواره

طرحواره درمانی شامل سه مرحله است. نخستین مرحله شناسایی رفتاری است که در آن الگوهای رفتاری بررسی می شوند. به این صورت در جلسات اولیه با استفاده از پرسشنامه‌های مختلف، الگوهای نامناسب شناسایی خواهد شد. سپس با آگاهی از نوع الگوهای رفتاری و مرحله اصلاح الگویی شروع می شود که در آن به بیمار توضیح داده شده و دارای چه نوع طرحواره ای است. بعد به ویراهکارهایی ارائه خواهد شد که با توجه به آن باید کارهایی را انجام دهد تا بتواند طرحواره را اصلاح کند. سپس با همکاری و تلاش خود بیماری اصلاح الگوی انجام می شود و الگوهای مثبت و مناسب جایگزین آن خواهد شد. 

  • رها شدن یا ناپایداری (AB)

عدم ثبات و فردی مطمئن نبودن در این طرحواره بسیار است. به این صورت که شامل این احساس می شود که افراد نمی توانند به ارائه حمایت عاطفی، ارتباط، قدرت یا محافظت عملی ادامه دهند؛ زیرا از نظر عاطفی ناپایدار و غیرقابل پیش بینی هستند (مانند پرخاشگری ناخواسته همراه با عصبانیت شدید)، غیرقابل اعتماد یا به طور نامنظم حضور دارند.

  • بی اعتمادی یا سوءاستفاده (MA)

این توقع که دیگران صدمه بزنند، سوءاستفاده کنند، تحقیر کنند، تقلب کنند، دروغ بگویند، دستکاری کنند یا از آنها سوء استفاده کنند. معمولاً متضمن این تصور است که آسیب عمدی یا ناشی از سهل انگاری ناموجه و شدید است. ممکن است این حس را شامل شود که فرد همیشه در مقایسه با دیگران فریب خورده و احساس ناامنی همواره با او باشد.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله روانشناسی رشد پیشنهاد می شود.

مشاوره درمانی نیلوفر آبی
  • محرومیت عاطفی (ED)

تصور اینکه از حمایت عاطفی به اندازه کافی برخوردار نیستند. به این صورت که همواره مورد بی توجهی و بی مهری قرار گرفتند و هیچ کسی نسبت به آن همدلی نداشته است. همچنین احساس می کنند که هیچ گوش شنوایی در هیچ برهه از زمان برای آنها وجود ندارد. این نوع افراد نمی توانند به کسی محبت داشته باشند و باور دارند که هیچ کسی از او راهنمایی نخواهد گرفت و مورد مشورت قرار نمی گیرند. 

  • نقص یا  شرم (DS) 

حس نقص در همه زمینه ها، آدمی خوبی نبودن و مورد علاقه دیگران نبودن و ارزش کافی نداشتن و همواره مورد حقارت یا تحقیر واقع شدن از جنبه های مهم این نوع طرحواره است یا اینکه اگر با دیگران ارتباط برقرار کند، برای دیگران دوست داشتنی نخواهد بود و مورد پذیرش نخواهند بود.

خودآگاهی، مقایسه و ناامنی در مقابل دیگران همراه با شرم وجود خواهد داشت، ممکن است این عیوب شخصی (مانند خودخواه بودن، پرخاشگری و عصبانت بدون دلیل) یا عیوب عمومی (مثل نداشتن ظاهر مطلوب و به نوعی هنجارشکن اجتماعی) باشند.

  • انزوای اجتماعی یا بیگانگی (SI)

احساس تنهایی بسیار زیاد، به صورتی که در هیچ زمینه نمی توان با دیگران ارتباط برقرار کرد و جزو هیچ گروهی از جامعه محسوب نشود.

  • وابستگی یا بی کفایتی (DI)

در این مورد افراد توانایی انجام کارهای روزمره به صورت صحیح و کامل بدون کمک بزرگ تر را ندارند یا به علت کاهش اعتماد به نفس تصور می‌کنند که نمی توانند این کار را انجام دهند. 

  • سندروم ابتلا به همه بیماری های غیرقابل درمان و حوادث عاطفی و اجتماعی فجیع (VH)

به محض شنیدن وجود هر بیماری در اطرافیان، ترس از ابتلا به آن بیماری در خود را داشتن، جزو خصوصیات بارز این نوع طرحواره است. برای مثال ترس از ایست قلبی، بیماری های غیرقابل درمان مانند ایدز، سرطان و هپاتیت و ترس از حوادثی عاطفی مانند شکست عشق و حوادثی اجتماعی مانند سقوط هواپیما یا زلزله در این طرحواره به شدت مشاهده می شود. 

درهم تنیدگی یا خودتوسعه نیافته (EM)

وابستگی بسیار شدید عاطفی به والدین یا یکی از افراد سرپرست و یا دیگر نزدیکان، در حدی که استقلال اجتماعی و فردی نخواهند داشت. به صورتی که در نبود آن شخص، قادر به ادامه زندگی نخواهد بود و زندگی برای او پوچ و بی معنا خواهد بود. 

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله موانع ازدواج جوانان پیشنهاد می شود.

طرح واره درمانی فردی نیلوفر آبی
  • شکست (FA)

در این نوع طرحواره فرد در تمام زمینه های زندگی مانند تحصیل، شغل و ازدواج شکست خورده و تصور خود نیز چیزی جز شکست نخواهد بود و خود را نسبت اطرافیان و همسالان خود فردی شکست خورده می داند. چنین فرد با ویژگی های ذکر شده، خود را فردی کند ذهن و بدون استعداد تلقی می کند که ریشه در کودکی او دارد. 

حق یا عظمت (ET)

اعتقاد به اینکه از افراد دیگر برتری دارد. این نوع رفتار به علت برخورداری فرد از امکانات بالا از کودکی تا دوران بزرگسالی است و اعتماد به نفس بالایی آن به علت القای برتری از سوی بزرگسالان به وی نشات می گیرد. برخی دیگر از افرادی که شامل این طرحواره هستند که باور دارند که همیشه نسبت به دیگران حق بیشتری دارند و توجهی به این خواسته که منطقی یا غیر منطقی است، توجهی ندارند و همواره می خواهند که تسلط امور در دست خود بگیرند. 

این نوع افراد بدون توجه به نیاز و خواسته های دیگران اعمال قدرت می کنند. 

  • خودکنترلی ناکافی یا خودانضباطی (IS)

در این نوع طرحواره فرد به شدت به خود سخت می گیرد و همواره در حال انکار دردهای خود است. همچنین دچار خود انظباطی و خود کنترلی شدید است. در زمان بروز مشکلات و حوادث نیز همواره خود را مقصر می دانند و بیش از حد به دیگران محبت می کند و در جهت جلب رضایت همگان تلاش بسیار دارد. 

  • تسلیم (SB)

تسلیم در برابر خواسته های دیگران و اجازه کنترل از سوی اطراف برای جلوگیری از عصبانت یا طردد شدن از سوی آن در این نوع طرحواره بسیار وجود دارد. به این صورت که تسلیم دو شکل متفاوت دارد.

 الف) نادیده گرفتن نیازها و خواسته های شخصی

ب) ابزار نکردن عواطف و خواسته های خود و سرکوب عصبانت و خشم فردی

در نهایت تسلیم بیش از حد منجر به بروز رفتارهای غیر معمول مانند مصرف مواد مخدر، نوشیدنی های الکلی، روان پریشی و ناآرامی می شود.

  • ایثار و از خودگذشتی بیش از حد (SS)

محبت بیشتر از حد و برآوردن تمام نیازهای اطرافیان بدون توجه به نیازهای خود، تنها برای کسب رضایت اطرافیان، یکی از مواردی که در این نوع طرحواره وجود دارد. این نوع افراد با این سعی در برطرف کردن نیازها دیگران دارند، بدون آنکه بدانند آنها هیچ ارزشی برای محبتشان قائل نیستند و آن را تنها وظیفه می دانند. گاهی این نوع رفتار به علت احساسات شدید فرد در هم نوع دوستی و ایجاد ارتباط با دیگران و نیاز به محبت بروز می‌کنند. 

افرادی که در این نوع طرحواره قرار می گیرند، اغلب آسیب پذیر و سرخورده می شوند و همواره ناراحت هستند که کسی به آنها توجهی ندارد. 

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله خودت را بشناس پیشنهاد می شود.

طرح واره درمانی زوجین نیلوفر آبی
  • تایید طلبی یا جلب توجه

انجام هر کاری به علت جلب توجه دیگران و تایید آنها، طرحواره ای است که از کودکی در نهان افراد قرار داده می شود. به این صورت که برای انجام هر کاری نیاز به تایید بزرگ تر ها دارند و در زمانی از سوی بزرگ تر مورد توجه قرار نمی گیرند، سرخورده خواهد شد. بنابراین این ویژگی در بزرگسالی همراه آنها خواهد بود. این نوع افراد همواره با افزایش منبع درآمد، موقعیت اجتماعی مناسب و موارد دیگر سعی در جلب توجه و تایید از سوی دیگران دارند و در اکثر اوقات رضایت شخصی از خود ندارند. 

  • منفی گرایی یا بدبینی مفرط (NP)

توجه و تمرکز دائمی بر موارد منفی مانند شکست در شغل و زندگی شخصی، مرگ، بیماری، طلاق، خیانت و عدم توجه به موارد مثبت زندگی جزو ویژگی های افراطی این طرحواره است. بر همین اساس افراد همواره از انجام کارهای مختلف هراس دارند؛ زیرا می پندارند که شکست می خورند و معمولا این اتفاق برای آنها می افتد و منجر به شکست می شود؛ زیرا آنها به این مورد باور دارند. 

  • بازداری عاطفی (EI)

در این طرحواره، افراد به علت عدم پذیرش از سوی اطرافیان یا کنترل خود از بروز احساساتشان جلوگیری می کنند. این احساسات می تواند از نوع منفی یا مثبت باشد. برخی از بازداری های عاطفی شامل موارد زیر می شود. 

1) کنترل عصبانیت و خشم

2)  کنترل هیجان های مثبت و منفی 

3) عدم ابراز احساسات مختلف با اطرافیان حتی در مواقع بحرانی

4) عدم توجه به احساسات و تصمیم گیری عاقلانه و منطقی به دور از هر گونه احساسات

  • استانداردهای افراطی یا بیش از حد بحرانی

استفاده از اصول و قوانین مشخص در تمام موقعیت های زندگی به صورت افراطی و آزار دهنده، از مشخصات اصلی این نوع طرحواره است. کمال گرایی و انجام تمام کارها به بهترین نحوه ممکن جزو خصوصیات افرادی است که افراطی گرایی بالایی در رعایت استاندارها دارند. زندگی با این نوع افراد بسیار سخت است و آنها با چنین رفتار افراطی به زندگی شخصی و مشترک خود به ویژه در موضوعاتی مانند سلامت، آرامش روانی، اعتماد به نفس و شغل خود آسیب جدی وارد می کنند.  

استانداردهای افراد افراطی عبارت است از:

1) تمرکز بر جزییات، انظباطی شخصی و فردی و محیط زندگی بالا، ایده آل گرا

2) پایبندی و اعتقادات بسیار محکم از لحاظ فرهنگی، اجتماعی و مذهبی

3) تعهد بسیار زیاد به کار و شغل و تلاش برای انجام آن بالاتر از حد توان

  • تنبیه (PU)

باور زیاد بر این مورد که برای هر اشتباهی باید مجازات در نظر گرفته شود. بنابراین در برابر هر گونه اشتباهی، واکنشی مانند عصبانت، پرخاشگری همراه با تنبیه برای خود یا دیگران را مجاز می دانند. این گونه افراد در هیچ زمینه به بخشش در هنگام بروز اشتباهات از سوی خود یا دیگران را شایسته نمی دانند که در مقابل این نوع رفتار، مهربانی و همدلی جای در دل آنها نخواهد داشت. 

با توجه به ارائه انواع طرحواره ها و آشنایی کامل شما کاربران گرامی با آنها، پیشنهاد می شود برای شناخت نوع طرحواره رفتاری خود و درمان آن، به مرکز خدمات روانشناسی نیلوفر آبی، تحت نظارت دکتر روانشناس خانم باقرزاده مراجعه کنید.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از طریق لینک زیر با این مرکز در تماس باشید.

تماس با ما
آشنایی با انواع طرحواره

آشنایی با انواع طرحواره در روانشناسی

توسط با بدون دیدگاه خودشناسیروانشناسی

چگونه قرار گرفتن در یک طرز فکر یا چارچوب ذهنی خاص را توصیف می کنید که مجموعه ای از احساسات خود را دارد. برخی تجربیات باعث ایجاد یک ذهنیت در شما می شوند. احساس می کنید که اعتماد به نفس بالایی دارید یا در کاری که انجام می‌دهید، آنقدر دلسرد شده‌اید که حس چندانی برای انجام آن ندارید، مثل اینکه هر کاری که انجام می‌دهید، با شکست روبه رو می شود یا نزدیکان شما هرگز به چیزی که نیاز دارید، توجه نمی‌کنند. این نوع احساسات و بروز این رفتارها همه نمونه هایی از انواع طرحواره هستند. همه افراد می توانند به نوعی با این ذهنیت ها و حالات ناشی از آنها ارتباط برقرار کنند و معتقد هستند که این طرحواره ها ریشه در تجربه اولیه کودکی دارد.

طرحواره چیست؟

طرحواره ها شخصیت افراد را شکل می دهند، به این معنا که ممکن است تعداد انگشت شماری از نشانه های آن را داشته باشید که در طول زندگی همراه شما باشند. همچنین آنها چالش‌هایی هستند که شما برای غلبه بر آنها تلاش می کنید. افرادی که در زندگی شما هستند، ممکن است شما را به این سمت سوق دهند تا متوجه شوید این نوع رفتارها را دارید یا خودتان پیامی را از مواجهه با چالش های تکراری یکسان در زمینه های مختلف دریافت کنید.

به طور کلی 18 نوع طرحواره وجود دارد، در ادامه انواع طرحواره توضیح داده خواهد شد. در هنگام مراجعه به روانشناس با تجربه طرحواره درمانی، از شما خواسته می شود که فهرستی از سوالات را پاسخ دهید تا براساس آن بررسی شود که کدام طرحواره‌ بیشترین تأثیر را در زندگی شما دارد. وقتی طرحواره خود را بشناسید، خواهید فهمید که احتمالاً چه تعارضاتی با کار و روابط دارید و خودتان را چگونه می بینید.

بنیانگذار طرحواره درمانی، جفری یانگ و همکارانش طرحواره ها را این گونه توصیف می کنند: «یک موضوع یا الگوی فراگیر گسترده شامل خاطرات، احساسات، شناخت ها و احساسات بدنی در مورد خود و روابط فرد با دیگران است. اغلب در دوران کودکی یا نوجوانی ایجاد می‌شوند و در طول زندگی فرد بروز می کنند و تا حد قابل توجهی ناکارآمد هستند».

یانگ در ابتدا از آن به عنوان «طرحواره های ناسازگار اولیه» یاد می کرد؛ اما در حال حاضر روانشناسان برای انواع طرحواره اصطلاح «ناسازگارانه» را استفاده نمی کنند؛ زیرا از نظر آنها انواع طرحواره ها دارای مزایا و معایب هستند و شخصیت افراد را شکل می دهند.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله طرحواره درمانی پیشنهاد می شود.

درخواست مشاوره روانشناسی
طرحواره درمانی

انواع طرحواره

1- طرحواره رها شدن یا ناپایداری

بی ثباتی یا غیرقابل اعتماد بودن آنهایی که برای پشتیبانی و اتصال در دسترس هستند. شامل این احساس می شود که افراد مهم نمی توانند به ارائه حمایت عاطفی، ارتباط، قدرت یا محافظت عملی ادامه دهند؛ زیرا از نظر عاطفی ناپایدار و غیرقابل پیش بینی هستند (مانند طغیان عصبانیت)، غیرقابل اعتماد یا به طور نامنظم حضور دارند؛ زیرا آنها به زودی خواهند مرد یا به این دلیل که بیمار را به نفع کسی بهتر رها می کنند.

2- طرحواره بی اعتمادی یا سوءاستفاده

این توقع که دیگران به آنها صدمه می زنند، سوءاستفاده می کنند، تحقیر می کنند، تقلب می کنند، دروغ می گویند یا از آنها سوءاستفاده می کنند. معمولاً این تصورات موجب آسیب عمدی یا ناشی از سهل انگاری ناموجه و شدید می شود. همچنین این حس را به وجود می آورد که فرد همیشه در مقایسه با دیگران فریب خورده یا به پایان خوبی نخواهند رسید.

3- طرحواره محرومیت عاطفی یا هیجانی

انتظار اینکه میل شخص برای درجات عادی از حمایت عاطفی به اندازه کافی توسط دیگران برآورده نمی شود. سه شکل عمده محرومیت عبارت است از:

  • محرومیت از تربیت: عدم توجه، محبت، گرمی یا همراهی
  • محرومیت از همدلی: فقدان درک، گوش دادن، خودافشایی یا اشتراک متقابل احساسات دیگران
  • محرومیت از حفاظت: عدم قدرت، جهت یا راهنمایی دیگران

4- طرحواره نقص یا شرم

احساس ناقص بودن، بد بودن، ناخواسته بودن، حقارت یا بی اعتبار بودن از جنبه های مهم این نوع طرحواره است یا اینکه اگر در معرض ارتباط با دیگران قرار گیرد، برای آنها قابل دوست داشتنی نخواهد بود. ممکن است شامل حساسیت مفرط به انتقاد، طرد و سرزنش باشد. خودآگاهی، مقایسه و ناامنی در اطراف دیگران یا احساس شرم نسبت به عیوب درک شده خود از نشانه های طرحواره نقص است. همچنین احتمال دارد که این موارد خصوصی (مانند خودخواهی، انگیزه های عصبانیت، تمایلات جنسی غیرقابل قبول) یا عمومی (مثلاً ظاهر نامطلوب، ناهنجاری اجتماعی) باشند.

5- طرحواره انزوای اجتماعی یا بیگانگی

این احساس که فرد منزوی است، با اطرافیان ارتباطی ندارد و عضوی از هیچ گروه یا جامعه ای نیست.

6- طرحواره وابستگی یا بی کفایتی

اعتقاد به اینکه فرد قادر به انجام مسئولیت های روزمره خود به شیوه ای شایسته و بدون کمک قابل توجه دیگران نیست (مانند مراقبت از خود، حل مشکلات روزانه، قضاوت درست، انجام وظایف جدید، تصمیم گیری خوب). اغلب این نوع طرحواره به عنوان درماندگی نشان داده می شود و به طرحواره درمانی نیاز است..

7- طرحواره آسیب پذیری در برابر آسیب یا بیماری

ترس اغراق آمیز از اینکه فاجعه ای قریب الوقوع در هر زمانی رخ دهد و فرد نتواند از آن جلوگیری کند. ترس بر یک یا چند مورد از موارد زیر متمرکز است:

  • فجایع پزشکی: مثل حملات قلبی، ایدز و…
  • فجایع عاطفی: دیوانه شدن و…
  • فجایع خارجی: مانند فروریختن آسانسورها، قربانی شدن توسط جنایتکاران، سقوط هواپیما، زلزله و…

8- طرحواره درهم تنیدگی یا خود توسعه نیافته

درگیر شدن بیش از حد عاطفی و نزدیکی با یک یا چند فرد مهم (اغلب والدین)، به قیمت فردیت کامل یا رشد عادی اجتماعی است. گروهی که در این طرحواره قرار می گیرند، اغلب دارای این باور هستند که حداقل یکی از افراد درگیر نمی تواند بدون حمایت مداوم دیگری زنده بماند یا خوشحال باشد. همچنین ممکن است شامل احساس خفه شدن یا آمیختگی با دیگران یا هویت فردی ناکافی باشد. اغلب به عنوان احساس پوچی و دست و پا زدن، نداشتن جهت یا در موارد شدید زیر سوال بردن وجود خود تجربه می شود.

9- طرحواره شکست در دستیابی

این باور که فرد در زمینه های موفقیت (مانند مدرسه، شغل، ورزش و غیره) شکست خورده است، ناگزیر شکست خواهد خورد یا اساساً نسبت به همسالان خود موفق نخواهد بود. اغلب شامل این باور است که فرد احمق، بی استعداد، نادان، وضعیت بد و شایستگی کمتری نسبت به دیگران دارد.

10- طرحواره حق (یا خودشیفتگی)

اعتقاد به اینکه نسبت به اطرافیان خود برتری دارد. همچنین برخوردار از حقوق و امتیازات ویژه یا به قواعد متقابلی که تعامل اجتماعی عادی را هدایت می کند، مقید نباشند. اغلب شامل اصرار بر این است که فرد می تواند هر کاری را که می‌خواهد، انجام دهد، صرف نظر از اینکه چه چیزی واقع‌بینانه است، چه چیزی معقول است یا چه هزینه‌ای برای دیگران هزینه دارد. یا تمرکز اغراق‌آمیز بر برتری (مثلاً موفق‌ترین، مشهورترین، ثروتمندترین)، دارد، برای دستیابی به قدرت یا کنترل (نه در درجه اول برای توجه یا تأیید).

گاهی اوقات شامل رقابت بیش از حد نسبت به دیگران یا تسلط بر آنها می شود (ابراز قدرت، تحمیل دیدگاه خود، یا کنترل رفتار دیگران در راستای خواسته های خود بدون همدلی یا نگرانی برای نیازها یا احساسات دیگران).

11- طرحواره خودکنترلی ناکافی (یا خودانضباطی)

دشواری فراگیر یا امتناع از اعمال خودکنترلی کافی و تحمل ناامیدی برای رسیدن به اهداف شخصی یا مهار بیان بیش از حد احساسات و انگیزه های خود از ویژگی های مهم این نوع طرحواره است. در شکل خفیف‌تر آن، بیمار با تاکید اغراق‌آمیز بر ناراحتی اجتنابی مراجعه می‌کند.

برای آگاهی بیشتر مطالعه مقاله رابطه عاطفی پیشنهاد می شود.

خدمات مشاوره نیلوفر آبی

تشخیص نوع طرحواره توسط روانپزشک به عنوان راهی برای بهبود رفتار  انجام می شود؛ زیرا آنها می دانند که با وجود آنها همه نیازهای عاطفی اصلی شما برآورده نمی شوند. هدف طرحواره‌ درمانی بهبود عملکرد افراد در شرایط بحرانی است، به این علت که در دوران بزرگسالی به موانعی برای موفقیت و تحقق تبدیل می شوند.

یکی از مواردی که در مرکز خدمات مشاوره روانشناسی نیلوفر آبی وجود دارد، رسیدن به نقطه ای در درمان است که با صراحت می تواند به مراجعه‌کنندگان بگوید: «بله، شما می توانید همه چیز را داشته باشید» منظور این است که می تواند جنبه‌های ناکارآمد طرحواره‌های شما (اغلب منجر به اضطراب یا افسردگی و ناامیدی از اهداف می‌شود) را مهار کند و در عین حال شما را با مزایای آنها مانند دیگر گرا بودن، سخت‌کوشی بودن، پایبندی آشنا کند.

نیلوفر آبی، همراه شماست تا یک زندگی ایده‌آل داشته باشید.

برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید از طریق لینک زیر با این مرکز در تماس باشید.

تماس با ما